5/13/2011. Bài 3: Báo cáo kết quả kinh doanh. Nội dung. Trình bày báo cáo kết quả kinh doanh

Transcription

1 Bài 3: Báo cáo kết quả kinh doanh 1 Nội dung Thành phần và cách trình bày báo cáo kết quả kinh doanh Nguyên tắc ghi nhận doanh thu và kế toán dồn tích Nguyên tắc ghi nhận chi phí. Khấu hao tài sản dài hạn, kế toán hàng tồn kho Cách xửử lý và phân tích các khoảnả mục không thường xuyên (nonrecuring items) Cách tính toán thu nhập trênmỗi cổ phần trong trường hợp cơ cấu vốn đơn giản vàphức tạp. Phân tích kết quả tài chính của công ty dựa trên báo cáo kết quả kinh doanh theo tỷ trọng (commonsize) và các tỷ lệ tài chính 2 Trình bày báo cáo kết quả kinh doanh Dạng đơn bước (single-step): Doanh thu và chi phí được nhóm riêng thành 2 nhóm. Doanh thu bán hàng + Doanh thu khác - Giá vốn hàng bán - Chi phí hoạt động - Khấu hao - Chi phí tài chính +/- Các khoản bất thường = Thu nhập trước thuế - Thuế thu nhập = Thu nhập sau thuế từ hoạt động tiếp diễn (continuing operation) +/- Thu nhập sau thuế từ hoạt động không tiếp diễn (discontinuing oper.) = Thu nhập ròng 3 1

2 Trình bày báo cáo kết quả kinh doanh Dạng đa bước (multi-step): lợi nhuận được tình theo các nhóm (subtotals) như lợi nhuậngộp, và lợi nhuận hoạt động. Doanh thu bán hàng - Giá vốn hàng bán = Lợi nhuận gộp - Chi phí hoạt động - Khấu hao = Lợi nhuận hoạt động (1) Doanh thu hoạt động tài chính - Chi phí hoạt động tài chính = Thu nhập hoạt động tài chính (2) + Thu nhập bất thường (3) = Thu nhập trước thuế (1)+(2)+(3) - Thuế thu nhập = Thu nhập sauthuế từ hoạt động tiếp diễn +/- Thu nhập sauthuế từ hoạt động không tiếp diễn = Thu nhập ròng 4 Ví dụ:d Leon s Báo cáo kết quả kinh doanh Doanh thu thuần Giá vốn hàng bán Chi phí hoạt động EBITDA Khấu hao EBIT Chi phí lãi vay LN trước thuế Thuế LN ròng ,034,000 5,528, ,988 (13,988) 116,960 (130,948) 136,012 (266,960) (106,784) (160,176) ,432,000 2,864, , ,328 18, ,428 43, ,600 58,640 87,960 Ví dụ:d Leon s Các số liệu khác Tổng số cổ phần EPS DPS Giá cổ phiếu ,000 -$1.602 $0.11 $ ,000 $0.88 $0.22 $8.50 2

3 Nguyên tắc ghi nhận doanh thu Doanh thu được ghi nhận khi phát sinh (thu được), tức là khi hàng được giaovàdịch vụ được cung cấp. Điều kiện ghi nhận: Kết thúc quá trình tạo doanh thu: Công ty đã hoàn thành cung cấp hàng hóa và dịch vụ Chi phí cung cấp hàng hóa và dịch vụ phải tính toán được. Đảm bảo về thanh toán Nếu công ty ghi nhận doanh thu khi các điều kiện trên chưa thỏa mãn: Làm tăng tài sản do tăng khoản phải thu-giảm hàng tồn kho Làm tăng lợi nhuận để lại. 7 Các phương pháp ghi nhận doanh thu Căn cứ vào doanh số (Sales Basis Method) Căn cứ vào tỷ lệ công việc hoàn thành (% of Completion Method) Căn cứ vào hợp đồng đã hoàn thành (Completed Contract Method) Căn cứ vào việc thanh toán tiền (Instalment Sales Method) Căn cứ vào thời điểm hoàn chi phí (Cost Recovery Method) 8 Phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào doanh số Quy tắc ghi nhận doanh thu chung. Doanh thu được ghi nhận khi: (i) Hàng hóa và dịch vụ đã cung cấp và (ii) Việc thanh toán đã được đảm bảo 9 3

4 Phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào tỷ lệ công việc hoàn thành Áp dụng đốivớicácdự án dài hạn nếuthỏa mãn tất cả các điều kiện sau: Có hợp đồng Doanh thu, chi phí và thời điểm hoàn thành có thể dự tính một cáchtin cậy. Bên mua sẽ thanh toán toàn bộ giá trị hợp đồng đúng lịch trình. Phần công việc hoàn thành được xácđịnh căn cứ vào: Dự tính của người làm chuyên môn; hoặc Tỷ trọng chi phí đã phát sinh trên tổng chi phí (không phải điều chỉnh khi thay đổi tổng chi phí về sau). 10 Phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào hợp đồng đã hoàn thành Doanh thu và chi phí chỉ được ghi nhận khi dự án kết thúc và chuyển giao quyền sở hữu. Sử dụng cho dự án dài hạn khi: Không có hợp đồng, hoặc Doanh thu, chi phí và thời gian hoàn thanh không xác định rõ, hoặc Khả năng thu tiền từ bên mua là không chắc chắn (i) Thận trọng hơn và (ii) kém ổn định hơn phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào tỷ lệ công việc hoàn thành. 11 Phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào việc thanh toán tiền Doanh thu và chi phí được ghi nhận theo tỷ trong trong tiền bán hàng thu được. Sử dụng khi biết giá vốn hàng bán (COGS) nhưng việc thu tiền bán hàng không thể xác định rõ ràng. Có độ trễ so với phương pháp căn cứ vào doanh số Thường được sử dụng ghi nhận doanh thu ban các tài sản dài hạn hoặc giao dịch bất động sản. 12 4

5 Phương pháp ghi nhận doanh thu căn cứ vào thời điểm hoàn chi phí Được sử dụng khi chưa xác định được giá vốn hàng bán (COGS) Doanh thu được ghi nhận khi nhận được tiền, nhưng lợi nhuận gộp chỉ được ghi nhận sau khi hoàn đủ chi phí. 13 Ghi nhận doanh thu trong giao dịch hàng đổi hàng (Barter Transaction) Doanh thu phải được xác định dựa trên giá trị hợp lý của doanh thu từ hoạt động không phải hàng đổi hàng tương đương với một bên không liên quan trong giao dịch hàng đổi hàng. Doanh thu chỉ có thể được ghi nhận nếu công ty đã từng nhận được doanh thu thanh h toán bằng tiền và do vậy có thể sử dụng thông tin quá khứ đủ làm cơ sở xác định giá trị hợp lý của doanh thu trong giao dịch hàng đổi hàng. 14 Phân tích tài chính trong trường hợp sử dụng phương pháp ghi nhận doanh thu khác nhau Điều chính doanh thu báo cáo để tiện so sánh. Nếu không thể điều chỉnh: Nêu rõ mức độ thận trọng (conservative) của mỗi phương pháp sử dụng. Phân tích định tính sự ự khác biệt ệ giữa các phương pháp có thể ảnh hưởng như thế nào tới các tỷ lệ tài chính và đánh giá về khả năng sinh lời của công ty. 15 5

6 Nguyên tắc ghi nhận chi phí Tài khoản chi phí được điều chỉnh vào cuối năm tài chính sao cho phù hợp nguyên tắc trùng khớp (matching principle): chi phí phải được báo cáo cùng năm tài chính với doanh thu trong kỳ (ví dụ: kế toán hàng tồn kho) Phân tích ảnh hhưởngở của ủ các phương pháp ghi nhận chi phí khác nhau tới các tỷ lệ tài chính và đánh giá về hiệu quả hoạt động của công ty. 16 Kế toán hàng tồn kho Các phương pháp xác định giá vốn hàng bán (COGS): Phương pháp nhập trước xuất trước-fifo Phương pháp nhập sau xuất trước- LIFO (thường chỉ sử dụng tại Mỹ) Phương pháp chi phí bình quân gia quyền ề (weighted average cost method) 17 Khấu hao tài sản cốđịnh hữu hình (depreciate) Khấu hao đường thẳng (Straight Line Methods) Khấu hao theo sản lượng (Unit of Production Method) Khấu hao nhanh (Accelerated Method) Phương pháp khấu hao tổng số năm (Sum of the Year s Digit) Phương pháp số dư giảm dần kép (Double Decling Balance) 18 6

7 Khấu hao (amortise) tài sản cốđịnh vô hình Nếu không thể xác định được kiểu hao mòn, nên sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng. Giá trị thương hiệu hoặc các tài sản vô hình vô thời hạn thường không được khấu hao mà hàng năm sẽ đánh giá lại để xác định mức độ suy giảm. 19 Các khoản mục phi hoạt động Ví dụ: lãi, cổ tức hoặc lợi nhuận từ việc đầu tư vào các công ty khác được phản ánh ở khoản mục thu nhập phi hoạt động. Được phản ánh riêng biệt 20 Cách xử lý một số khoản mục đặc biệt Revenue from the sale of goods and services (1) -COGS & Operation expenses (2) Operating income from continuing operations (3) + Other income and revenues (4) Recurring income before interests and taxes from continuing operations (5) - Financing costs (6) Recurring (pretax) income from continuing operations (7) +/- Unusual or infrequent items (8) Pretax earnings from continued operations (9) - Income tax expense (10) Net income from continuing operations (11) +/- Income from discontinued operations (reported net of tax) (12) +/- Extraordinary items (reported net of tax) (13) +/- Cumulative effect of accounting changes (reported net of tax) (14) Net Income (15) 21 7

8 Hoạt động không tiếp diễn (discontinue operation) Lãi/ lỗ ròng được phản ánh sau thu nhập ròng từ hoạt động liên tục (below the line) Vào ngày tính toán, công ty phải phản ánh lỗ tích lũy (i) trong quá trình chờ thanh lý và (ii) vào ngày thanh lý (nếu có) Lãi từ việc thanh lý tài sản chỉ có thể được ghi nhận khi việc thanh lý hoàn tất. 22 Các khoản mục bất thường (extraordinary items) Do các sự kiện không thường xuyên và ít xảy ra (unusal and infrequent) Ví dụ: Lãi/ lỗ do thu hồi nợ trước hạn Các khoản mất mát không được bồi thường do động đất, núi lửa hoặc bão lụt. Tác động ròng được phản sánh sau thu nhập ròng từ hoạt động liên tục (below the line) 23 Thay đổi về kế toán (a) Thay đổi nguyên tắc kế toán Ví dụ: Phương pháp ghi nhận doanh thu Phương pháp kế toán chi phí hàng tồn kho Phương pháp khấu hao Cần phải công bố lại BCTCnăm trước Tác động ròng được phản sánh sau thu nhập ròng từ hoạt động liên tục (below the line) (b) Thay đổi về giả định kế toán Quyết định của ban điều hành do xuất hiện các thông tin mới Không cần công bố lại BCTC năm trước 24 8

9 Điều chỉnh sai sót BCTC kỳ trước Việc sử dụng sai phương pháp kế toán được coilà một sai sót và ảnh hưởng được phản ánhở khoản mục điều chỉnh sai sót BCTC kỳ trước. Được phản sánh sau thu nhập ròng từ hoạt động liên tục (below the line) 25 Cơ cấu vốn đơn giản vàphức tạp Cơ cấu vốn đơn giản: Không bao gồm các chứng khoán có thể bị pha loãng trong tương lai. Chỉ tính EPS cơ bản Cơ cấu vốn phức tạp: Bao gồm các chứng khoán có thể bị pha loãng trong tương lai. Tính EPS cơ bản và EPS pha loãng 26 EPS cơ bản Không tính đến tác động của chứng khoán pha loãng = Thu nhập ròng-cổ tức ưu đãi Số cổ phần thường lưu hành bình quân gia quyền Số cổ phần lưu hành trong năm được tính bình quân gia quyền theo quyền số là thời gian lưu hành của cổ phần. 27 9

10 Một số trường hợp đặc biệt Trả cổ tức bằng cổ phiếu (stock devidend): Không ảnh hưởng đến tổng tổng tài sản và nguồn vốn Ghi nợ lợi nhuận giữ lại và ghi có vốn góp Tách cổ phiếu (stock split): Phần vốn góp của mỗi cổ đông không đổi, chỉ có số lượng cổ phần tăng lên. Giảm mệnh giá của cổ phiếu Không ảnh hưởng đến tổng tổng tài sản và nguồn vốn 28 EPS pha loãng Xem xét ảnh hưởng của các chứng khoán pha loãng. Các chứng khoán pha loãng được coi như được chuyển đổi ngay từ năm đầu tiên ngay khi mới được phát hành. 29 Ảnh hưởng của cácchứng khoán pha loãng tới EPS pha loãng Cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi (convertible preferred stocks): cổ tức cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi được cộng ngược trở lại vào phần thu nhập ở tử số. Trái phiếu chuyển đổi (convertible bonds): chi phí trả lãi sau thuế của trái phiếu chuyển đổi được cộng ngược trở lại vào phần thu nhập ở tử số. Quyền mua cổ phiếu và chứng quyền (stock options and warrants): Chỉ làm pha loãng cổ phiếu nếu giáthực hiện nhỏ hơn giá thị trường bình quân. Khi tính EPS phải phản ánh tác động của số tiền thuđược khi thực hiện. Mức tăng ròng về số cổ phần lưu hành = Số cổ phần tạo ra do thựchiện quyền -Số cổ phần công ty mua lại Lưu ý phần thu nhập ở tử số không cần điều chỉnh

11 Báo cáo kết quả kinh doanh theo tỷ trọng và các tỷ lệ tài chính Phân tích báo cáo kết quả kinh doanh theo tỷ trọng là việc tính toán mỗi khoản mục trên báo cáo kết quả kinh doanh theo tỷ lệ % của doanh số. Cho phép so sánh giữa các thời kỳ và với các công ty có quy mô khác nhau. Các tỷ lệ tài chính phản ánh khả năng sinh lời: tỷ suất lợi nhuận ròng trên doanh thu (net profit margin) và tỷ suất lợi nhuận gộp trên doanh thu (gross profit margin)