UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA PERUBAHAN BUAH CIKU (ACHRAS SAPOTA L.) SEMASA PERKEMBANGAN DAN KESAN SUHU SERTA PEMBUNGKUSAN SEMASA PENYIMPANAN TAUFIK

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA PERUBAHAN BUAH CIKU (ACHRAS SAPOTA L) SEMASA PERKEMBANGAN DAN KESAN SUHU SERTA PEMBUNGKUSAN SEMASA PENYIMPANAN TAUFIK FSMB 1994 5

PERUBAHAN BUAH CIKU (ACHRAS SAPOTA L) SEMASA PERKBMBANGAN DAN KESAN SUHU SERTA PEMBUNGKUSAN SEMASA PENYIMPANAN Oleh TAUFIK Tesis dikemukakan sebagai memenuhi keperluan untuk Ijazah Master Sains di Fakulti Sains Makanan Biotemologi, Universiti Pertanian Malaysia Mei 1994

PBN G H A R G A A N Segala puji salawat syukur bagi Allah swt Tuhan semesta alam serta salam kepada Junjungan kita Nabi Besar Muhammad saw yang atas rahmat petunjuknya telah memudahkan penulis dalam menyelesaikan penulisan projek ini Penulis ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan terima kasih kepada penyelianya, En Mohamad Nordin Abdul Karim Dr Suhaila Mohamed dari Fakulti Sains Makanan Bioteknologi, Universiti Pertanian Malaysia, di atas tunjuk ajar, bimbingan galakan di sepanjang projek ini dilaksanakan dengan jayanya Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada Dr Yaakob Che Man Dr Asbi Ali atas segala petunjuk-pet\mjuknya yang sangat berbarga serta semua kakitangan dari Makmal Pemprosesan Pengawetan Makanan, Makmal Kejuruteraan, Makmal Mikrobiologi semua pensyarah Makmal Biokimia Makanan di atas petunjuk langsung atau tidak langsung bantuannya secara di dalam menjayakan projek ini Pengbargaan juga ditujukan kepada Puan Asmarani semua yang terlibat secara langsung atau tidak: langsung terutama sekali kepada seluruh kejuarga tersayang, isteri penulis, Asmiar Agusnar berserta anakanda Emil Taufik Aulia Taufik yang sentiasa memberi inspirasi kepada penulis didalam menjalankan projek ini 11 galakan

lsi KANDUNGAN Muka surat PENGHARGAAN " ii SENARAI JADUAL vi SENARAI RAJAH x SENARAI PLAT xiii SENARAI SINGKATAN xiv ABSTRAK xv ABSTRACT BAB 1 2 PENGENALAN KAJIAN SEMULA BAHAN BERTULIS XVll 1 5 5 Perubahan-perubahan Fisiko Kimia Buah Sernasa Perkernbangan Kematangan,, 8 Perubahan-perubahan Fisikal " 9 Tanaman Ciku Penyebarannya Perubahan-perubahan Kimia " " " " 11 Perubahan-perubahan Fisiko Kirnia Buah Semasa Penyirnpanan 18 Perubahan-perubahan Fisikal 18 20 Faktor-faktor Persekitaran Yang Mempengaruhi Hayat Penyirnpanan Kualiti Buah-buahan Sernasa Penyimpanan 23 Perubahan-perubahan Kirnia Suhu Kelembapan Bandingan iii 23 24

Muka surat Atmosfera Kesan Pembungkusan Makanan ke Atas Hayat Penyimpanan 3 BAHAN DAN KAEDAH 31 31 Penandaan PengambilanSampel 31 31, 32 Perubahan-perubaban Fisiko Kirnia Buah Ciku Semasa Penyimpanan, 42, 42, 43 43 44 Analisis Kulat,, 44 Penentuan Ciri-ciri Deria 44 Analisis Kimia PenyediaanSampel Analisis Analisis Fisikal Analisis Kimia AnalisisStatistik 4 26 Perubahan-perubahan Fisiko Kimia Buah Ciku Semasa Perkembangan Kernataogan Analisis Fisikal 25 KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN Perobaban-perobaban Fisiko Kimia Buah Ciku Semasa Perkembangan Kematangan Perobahan-perubahan Fisikal Perubahan-perubahan Kimia, 46 46 56 74 Perobahan-perobaban Fisiko Kimia Buah Ciku Semasa Penyimpanan 76 IV 46 Rumusan 45

Perubahan-perubaban Fisikal 76 Perubahan-perubahan Kimia,,, 85 AnaJisis Kulat 122 Penentuan Ciri-ciri Deria J 26 Rumusan 144 5 KESIMPULAN 149 RUJUKAN 151 LAMPIRAN 161 BIODATA 231 v

Jadual SENARAI JADUAL Muka surat 1 Keluasan Tanaman CiJru di Semenanjung Malaysia 2 Kepekatan Piawai Sampel pada Penentuan Kandungan Glulcosa 37 3 Perubaban Ketumpatan Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 52 Koefisien Korelasi (r) Di antara Ciri-ciri Fisikal Buah Ciku " " " 55 5 Perubahan Ciri-eiri Fisikal Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 57 6 Purata Berat Isipadu Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 162 7 Purata Panjang Garispusat Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 162 8 Purata Ketegasan Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan, 163 Purata Kandungan Lembapan Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perk:embangan Kematangan 163 Purata Kandungan Asid Tertitrat Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 164 Purata ph Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 164 4 9 10 11 12 13 Purata Jumlah Pepejal Larut Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 165 Purata Kandungan Tanin Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 165 Purata Kandungan Jumlah Gula Kanji (%) Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 166 14 7 vi

Muka sural 15 Purata Kandungan Gula Buab Ciku Jenis Betawi Semasa Perlcembangan Kematangan 16 Purata KaDdungan Asid Askorbik Buab Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 17 Purata Kandungan Pektin Buab Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 166 167 167 18 Perubahan Ketegasan (Kg-daya) Buah Ciku Se P yim lc>8 19 Perubahan Ketegasan ( Kg-daya) Buah Ciku Se Penyim pada SOOu Bilik 170 20 Kehilangan Berat (%) Buah Cilru Semasa Penyimpanan, 21 Kehilangan Berat (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik Perubahan Jumlah Pepejal Larut ( Brix) Buah Ciku Semasa P yimpanan 174 Perubahan Jumlah Pepejal Larut (Brix) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilit 17c> 22 23 17 1 173 24 Perubahan ph Buah Ciku Semasa P yimpanan 25 Perubahan ph Buab Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu Bilik 179 26 Perubahan Jumlah Gula (%) Buah Ciku Semasa P yimpanan ISO 27 28 Perubahan Jumlah Gula (%) Buah Ciku Semasa P yimpanan pada Suhu Bilik Perubahan Kandungan Sukrosa (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan 29, 182 183 Perubahan Kandungan Sukrosa (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu Bilik 185 Perubahan Kandungan Fruktosa (%) Buah Ciku Semasa P yimpanan 1M 30 177 vii

Mukasurat 31 Perubaban Kandungan Fruktosa ( ) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu Bilik 188 32 Perubahan Kand»ngan Glukosa (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan ) 89 33 Perubahan Kandungan Glukosa (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu Bilik 191 34 Perubahan Kandungan Pektin (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan '" 192 35 Perubahan Kandungan Pektin (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik 194 36 Perubahan Kandungan Tanin (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan 195 37 Perubahan Kandungan Tanin (%) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu BHik " 197 38 Perubahan Kandungan Asid Askorbik (mg/loog) Buah Ciku Semasa Penyimpanan 198 39 Perubahan Kandungan Asid Askorbik (mgll00g) Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik 200 40 Peratus Buah Ciku Yang Diserang Kulat Semasa Penyimpanan,, " 201 41 Peratus Buah Ciku Yang Diserang Kulat Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik, 203 42 Penilaian Bau ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan 43 Penilaian Bau ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik, 204 206 44 Penilaian Rasa ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan 207 45 Penilaian Rasa ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik, 209 46 Penilaian Wama ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan 210 viii

Muka surat 47 Penilaian Warna ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilit 212 48 Penilaian Tekstur ke Atas Buab Ciku Se masa Penyimpanan 213 49 Penilaian Tekstur ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu Bilik 215 50 Penilaian Penerimaan Keseluruhan ke Atas Buah 51 Ciku Semasa Penyimpanan 216 Penilaian Penerimaan Keseluruhan ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu BHik 218 ix

SEN ARAI RAJAH Mulca surat Rajah Berat Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 41 2 lsipadu Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 48 3 Panjang Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan,, 50 Garispusat Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 51 Keregasan Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 53 Kandungan Lembapan Buab Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 58 Kandungan Asid Tertitrat Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 60 1 4 5 6 7 8 ph Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 9 Jumlah Pepejal Larut Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 10 Jumlah Gula/Kanji Buab Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 12 Kandungan Asid Askorbik Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 14 Kandungan Gula Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 13 Kandungan Tanin Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan 11 Kandungan Pektin Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Perkembangan Kematangan x 61 63 65 67 69 71 73

15 Perubahan Ketegasan Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 10 C 77 B Ciku Semasa 15 C Suhu Bililc 78 16 Perubahan Ketegasan 17 Kehilangan Herat Bqah Ciku pada Suhu 5 10 C Penyimpanan padasuhu Semasa Penyimpanan 82 18 Kehilangan Berat Buah Ciku Semasa Penyimpanan padasuhu 15 C Suhu Bilik 83 19 JumJah Pepejal Larut Buah Ciku Semasa " Penyimpanan padasuhu 5 10 C 86 20 Jumlah Pepejal Larut Buah CikuSemasa 0 Penyimpanan padasuhu 15 C Suhu Bilit 87 21 Perubahan ph BuahCikuSemasa Penyimpanan padasuhu 5 10 C 91 22 Perubahan ph Buah Ciku Semasa Penyimpanan 0 padasuhu 1 5 C Suhu Bilik 92 23 Perubahan Jumlah Gula Buah Ciku Semasa 0 Penyimpanan pada Suhu 5 1 0 C 95 24 Perubahan Jumlah Gula Buah Ciku Semasa 0 Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 96 25 Perubahan KandunganSukrosa Buah CikuSemasa 0 Penyimpanan padasuhu 5 10 C 100 26 Perubahan KandunganSukrosa Buah CikuSemasa 0 Penyimpanan padasuhu 15 Suhu Bilik 10 1 27 Perubahan Kandungan Fruktosa Buah CikuSemasa " Penyimpanan padasuhu 5 1 0 C 103 28 Perubahan Kandungan Fruktosa Buah Ciku Semasa 0 Penyimpanan padasuhu 15 C Suhu Bilik 104 29 Perubahan Kandungan Glukosa Buah CikuSemasa " Penyimpanan padasuhu 5 10 C 107 xi

30 Perubahan Kandungan Glukosa Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu IS C Suhu Bilik 108 31 Perubahan Kandungan Pektin Buah 0 Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu S 10 C 111 32 Perubahan Kandungan Pe Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu IS C Suhu Bilik 1 12 33 Perubahan Kandungan Tanin Boah 0 Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 10 C '" 115 34 Perubahan Kandungan Tanin Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilile 116 35 Perubahan Kandungan Asid Askorbik Bycm Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu 5 10 C 1 19 36 Perubahan Kandungan Asid Askorbik 0 Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 120 37 Peratus Boah Ciku Yang Diserang Kulat Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 da 10 C 123 38 Peratus Buah Ciku Yang Diserang Ku1at Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C SOOu Bilik 124 39 Penilaian Bau ke Atas Buah Ciku Semasa o Penyimpanan pada Suhu 5 lo C 128 40 Penilaian Bau ke Atas Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C SOOu Bilik 129 41 Penilaian Rasa ke Atas Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 10 C 132 42 Penilaian Rasa ke Atas B Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 133 43 Peni1aian Warna ke Atas Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada SOOu 5 10 C 135 44 Penilaian Warna ke Atas Buah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 136 45 Penilaian Tekstur ke Atas Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 10 C 139 xii

46 Penilaian Tekstur ke Atas Buah Cilru Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 140 47 Penilaian Penerimaan Keseluruhan ke Atas BU8Jt Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 5 10 C 142 48 Penilaian Penerimaan Keseluruhan ke Atas Boah Ciku Semasa Penyimpanan pada Suhu 15 C Suhu Bilik 143 Xlll

SENARAIPLAT Plat Muka surat 1 Bunga Ciku Jenis Betawi 220 2 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 3 Bulan 220 3 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 4 Bulan 22 1 4 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 5 Bulan 22 1 5 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 6 Bulan 222 6 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 7 Bulan 222 7 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 8 Bulan 223 8 Buah Ciku Jenis Betawi Umur 3 Sampai 8 Bulan 9 Perubahan Wama Pulpa Wama Biji Buah Ciku Jenis Betawi Semasa Kematangan 223 224 10 Perubahan Wama Kulit Boah Ciku Jenis Betawi Semasa Kematangan Selepas Diguris, 224 11 Buah Ciku Jenis Jantung Yang Dibungkus Dengan LDPE 005 mm 225 12 Buah Ciku Jenis Jantung Yang Dibungkus Dengan LDPE 005 mm Dua Lapis 226 13 Buah Ciku Jenis Jantung Yang Dibungkus Dengan LDPE 005 mm Hampagas 227 14 Buah Ciku Jenis Jantung Yang Dibungkus Dengan "Shrink Wrap" ; 228 xiv

SENARAI SINGKA TAN bib b/i bsj beratlberat beratlisipadu bahagian persejuta HDPE HPLC iii JPL LDPE M mi mg mm N run psm PVC sm I' high density polyethylene (polietilena ketumpatan tinggi) high performance liquid chromatography (kromatografi ceeair berprestasi tinggi) isipadu/isipadu jumlah pepejal larut low density polyethylene (polietilena ketumpatan rendah) molariti mililiter miligram milimeter normaliti nanometer putaran seminit polivinilldorida sentimeter mikron I'g mikrogram 1'1 I'm mikroliter mikrometer xv

Abstrak tesis yang dikemukakan kepada Senat Universiti Pertanian Malaysia sebagai memenuhi syarat untuk Ijuab Sarjana Sains PERUBAHAN BUAH CIKU (ACBRAS SAPOTA L) SEMASA PHRKEMBANGAN DAN KESAN SUHU SHRTA PEMBUNGKUSAN SHMASA PHNYlMPANAN Oleh T AU F I K Mei 1994 Penyelia Mohamad Nordin Abdul Karim : Sains Makanan Bioteknologi Fakulti Buah ciku jenis "Betawi " mencapai kematangan fisiologi pada umur enam bulan selepas pemekaran bunga Berat, isipadu saiz (panjang garispusat) mempunyai korelasi yang bermakna dengan umur terutama sekali saiznya Ketumpatan buah tidak berubah semasa kematangan (p < 005), oleh itu ia tidak boleh dijadikan sebagai indeks kematangan Pada umur enam bulan selepas pemekaran bunga, kulit buah berwarna hijau muda bila diguris, pulpanya berwarna coklat muda, manakala bijinya berwarna hitam keras Semasa kematangan fisiologi, ketegasan, kandungan lembapan, tanin pektio mencapai tahap maksimum Asid tertitrat asid askorbik meningkat bingga bulan kelima kemudian menurun Sebaliknya ph menurun hingga bulan kelima meningkat selepas itu Jumlah gula, fruktosa, glukosa, sukrosa xvi

jumlah pepejal larot meningkat di sepanjang perkembangan buah Pada masa yang sama kandungan kanji menurun Pembungkusan dengan LOPE (polietilena ketumpatan rendah) telah berjaya meningkatkan hayat penyimpanan buah ciku hingga empat minggu pada woe tiga minggu pada I5 e, berbanding dengan tiga minggu pada woe dua minggu pada 15 C bagi buah yang tidak dibungkus Pada suhu bilik hayat penyimpanan buah tidak dapat dipanjangkan lebih dari empat hari, sarna ada dibungkus ataupun tidak Di antara keempat-empat subu penyimpanan yang dikaji (5, 10, 15 e suhu bilik), penyimpanan pada suhu woe adalah yang terbaik Pemerhatian ini disokong oleb analisis fisikal, kimia, ciri-eiri deria analisis kulat Hampir tiada perbezaan berlaku pada semua parameter yang diuji bagi buah yang dibungkus dengan LOPE sarna ada satu lapis, dua lapis atau hampagas Pada 50 C buah mengalami kecederaan dingin gagal menjadi ranum bagi kesemua rawatan xvii

Abstract of thesis submitted to the Senate of Universiti Pertanian Malaysia in fulfilment of the requirements for the degree of Master of Science CHANGES IN CIKU FRUIT (ACHRAS SAPOTA L) DURING DEVELOPMENT, AND THE EFFECT OF TEMPERATURE AND PACI,{AGING DURING STORAGE By TAUFIK May 1994 Supervisor Faculty : Mohamad Nordin Abdul Karim : Food Science and Biotechnology The ciku fruit of "Betawi" variety attained physiological at maturity six months after flowering The weight, volume and size (length and circumference) of the fruit were positively correlated with the age of the fruit especially its size The density of the fruit did not change during development (p < O05) and therefore could not be used as an indicator of maturity At six months after flowering, the colour of skin was light green when scratched, the pulp was light brown, whilst the seeds were black and hard At physiological maturity, firmness, moisture, tannin and pectin contents attained the maximum level Titratable acidity and ascorbic acid increased until the fifth month and decreased there after On the other hand ph decreased until the fifth month and increased after that Total sugars, fructose, glucose, sucrose and total soluble solids increased through out the fruit's development At the same time starch content decreased xviii

Packaging the fruit in LDPE (low density polyethylene) succesfully extended storage life to four weeks at compared to three weeks at unwrapped fruits 100 C looe and three weeks at and two weeks at 15 e 15 e for the At ambient temperature, the storage life of ciku could not be extended to more than four days, whether wrapped or otherwise Amongst the four storage temperatures studied storage at o 10 e was (5, 10, 150 e, and ambient), the best The observation was supported by physical, chemical, sensory evalution and mold analyses Almost no difference was observed for all parameters determined for fruits wrapped in LDPE either in one layer, double layers or vacuum At 50 e chilling injury and failed to ripen for all treatments xix the fruits experienced

BABI PENGENALAN Ciku (Achras sapota L) adalah salah satu buah yang popular di Malaysia 1anya juga dikenali sebagai "sapodilla" atau "chiku" di 1ndia Kebanyakannya ditanam untuk buahnya, tetapi di beberapa negara seperti Mexico, Guatemala Honduras ianya diusabakan untuk pengejuaran sejenis gam secara komersil Buah-buah yang masih daripada pohon ciku mengbasilkan getah putib seperti muda kulit susu, yang dikenali sebagai "chicle", yang menjadi pepejal jika didedabkan Buah-buah ciku muda rasanya kelat, segkan buah yang ranum rasanya manis sedap, dari buah-buah yang ranum boleh dibuat jem, pektin ditinkan dalam bentuk hirisan, juga merupakan bahan mentah uotuk membuat gjukosa komersil (Sulladmath Narayana Reddy, 1985) Buab-buah ini juga boleh dibuat jeli halwa (Farida, 1985), dikeringkan (Vaghani Chanduwat, 1986) diproses sebagai ciku keping (Che Man et at, 1992) Buah cim semakin penting kerana ianya termasuk daiam lima belas jenis buah-buahan yang digalakkao di bawah Program Pengembangan Industri Buab-buahan Jenis-jenis ciku yang popular di Malaysia Barat ialah C62 atau "Jantung", C61 atau "Betawi" baru-bam ini, satu jenis lagi te1ah dikenal pasti iaitu ItSubanglt (Johari Rukayah, 1990) 1

2 Tidak: terdapat banyak data mengenai masa kematangan yang sesuai untuk jenis-jenis ciku di Malaysia Data yang tersedia adalah daripada ciku jenis "Jantung" jenis-jenis ciku dari India Abdul Karim et al (1987) menyatakan bahawa ciku jenis "Jantung" mencapai kematangan fisiologi sesudah herumur 6 bulan ciku yang dituai sesudah 7 bulan adalah lebih hesar rasanya lebih mams Kedua-dua kaedah fisikal tukan kematangan buah kulit ketumpatan; kimia telah digunakan dalam menen Kaedah fisikal adalah seperti ketegasan, warna kaedah kimia pula adalah seperti keasi, kandungan gula, kandungan kanji, kandungan tanin pepejal larot kandungan jumlah Cara yang biasa dilakukan untuk menentukan kematangan buah ciku adalah secara fisikal atau penglibatan mata kasar iaitu dengan melibat tanda-tanda sebagai berikut: (1) Buah yang sempuma matang berwarna seperti warna oren pudar atau warna kentang (2) Bila diguris menunjukkan gurisan yang berwarna kuning (3) Sisik berwarna coldat hilang dari permukaan buah (4) Pada buah yang matang kandungan getab adalah sangat berkurangan, bila buah tersebut dilukai ( 5) Stigma seperti duri pada hujung buah jatuh apabila disentuh telah jatuh atau mudah

3 Buah baruslah dipetik bmama tangkainya secara memutar buab tersebut Abdul Karim (1988) telab mencipta satu ajat pemetik buah yang boleh mencegah kecederaan buah semasa pemetikan Penyelidikan-penyelidikan telah dilakukan ojeh para penyelidik di India Filipina kira-kira 10 tabun yang Ialu di mana telah didapati bahawa buah ciku mengambil masa selama 8 hidgga 10 mencapai kematangan yang boteh dituai dari bulan untuk masa pembentukan buah (Kosiyacbinda, 1978) Dianggarkan bahawa di negara-negara membangun lebih kurang 25% dari buah-buahan sayur-sayuran yang dihasilkan terbuang kerana kualitinya menurun selepas dituai (Sahadevan, 1987) Kehilangan ini dapat dikurangkan jib penuaian, pengendalian dilakukan Oleh kerana buah penyimpanan yang tepat sayur segar terdiri daripada tisu yang bidup maka produk ini peka terhadap persekitaran dab dituai terns berubah Tiap-tiap komoditi mempunyai komposisi fisiologi yang berbeza masing-masing memberi respons terbadap persekitaran cara sesu dengan yang unik Oleh itu amajan pengurusan yang bait hams diambil kira ke atas keperluan yang berbeza-beza bagi setiap komoditi untuk mendapat kan hayat penyimpanan yang baik Rawatan keranuman yang serata tidak memperbaiki kualitinya lepas tuai boleh memastikan memperlambatkan tahap kerosakan, tetapi

4 Objektif kajian ini adalah: ( 1) Mengkaji meneliti yang berlaku dalam perubaban-perubahan fisikal buah perkembangan kematangan ciku kiooa jenis "Betawi" semasa untuk mengetahui corak perkembangan buah menentukan masa kematangannya (2) Mengkaji yang berlaku meneliti dalam perubaban-perubahan fisikal kimia buah ciku semasa penyimpanan kesan-kesan pembungkus suhu penyimpanan ke atas buah ciku sebagai cara yang telah dituai untuk melanjutkan masa simpanan ciku matang

BAB 2 KAJIAN SEMULA BAHAN BERTULIS TaDaman Ciku Penycbarannya Pokok ciku (Achras sapota L), adalah sejenis tanaman yang mencapai 30 m, seglcan jenis-jenis yang sentiasa hijau,tingginya dipelihara biasanya mempunyai ketinggian sehingga 10 m dipelihara untuk dimakan buahnya "chicle" (Lakshminarayana, 1980) (Bailey, 1947) 1970) Pokoknya getahnya digunakan untuk gam Bunga-bunganya berkelompok (Lakshminarayana Daun-daunnya mempunyai tangkai adalah tunggal Subramanyam, tumbuh terutama pada hujung dahan Pembungaan terjadi sepanjang tabun walaupun hanya 11% yang berhasil menjadi buah (PatH pembungaan Nardwadkar, 1974) Oleh kerana pembuahannya terjadi sepanjang tabun, maka terdapat buah-buah yang mempunyai umur yang berbeza dalam sesuatu masa tertentu Buah ciku biasanya berbentuk bulat, bujur atau berbentuk kun garispusatnya adalah di antara 50 ke 90 sm, beratnya secara am adalah diantara 75 ke 200 g, tetapi ada juga yang mencapai hampir 1 nipis, berwarna coklat kekaratan seperti bersisik kecoklatan atau kemerahan dengan rasanya yang sedap menarik (Lakshminarayana, mengandungi getab, tanin 1980) Buah lain-lain hitam bagi ciku yang pulpanya befw3jll3; yang aromanya yang belum matang sebatian fenolik yang tinggi, yang memberikan rasa kelat (Lakshminarayana et berwarna kg Kulitnya telah matang ai, 1969) Bijinya berbentuk leper