DISTALNI SPLENORENALNI ŠANT I PARCIJALNA RESEKCIJA SLEZINE

RADOVI BIBLID: 0370-8179, 135(2007) 5-6, p. 293-297 UDC: 616.411-008-089.87 DISTALNI SPLENORENALNI ŠANT I PARCIJALNA RESEKCIJA SLEZINE Predrag GAJIN 1, Božina RADEVIĆ 1, Dragoslav NENEZIĆ 1, Nenad ILIJEVSKI 1, Rada JEŠIĆ-VUKIĆEVIĆ 2, Đorđe RADAK 1 1 Institut za kardiovaskularne bolesti Dediwe, Beograd; 2 Institut za bolesti digestivnog sistema, Klinički centar Srbije, Beograd KRATAK SADRŽAJ Uvod Sin drom hi per sple ni zma je če sta kom pli ka ci ja port ne hi per ten zi je. Ci to pe ni ja u hi per sple ni zmu je, pre sve ga, izazva na sple no me ga li jom. Dis ta l ni sple no re na l ni šant (DSRŠ) Vo ren ( War ren) s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne je ori gina lan hi rur ški me tod či ji je smi sao u re gu li sa wu ci to pe ni je sma we wem uve ća nog tki va sle zi ne. Ciq ra da Ciq is tra ži va wa je bio da se po re đe wem mor bi di te ta i mor ta li te ta u gru pi bo le sni ka le če nih DSRŠ s parci jal nom re sek ci jom sle zi ne u od no su na gru pu bo le sni ka le če nih sa mo DSRŠ pro ve ri pred nost DSRŠ s par ci jal nom resek ci jom sle zi ne u ko ri go va wu sin dro ma hi per sple ni zma. Me tod ra da U pe ri o du 1995-2003. go di ne u In sti tu tu za kar di o va sku lar ne bo le sti De di we u Be o gra du ope ri san je 41 bole snik zbog sin dro ma hi per sple ni zma i ezo fa gu snih va ri ko zi te ta iza zva nih port nom hi per ten zi jom. Pr vu gru pu je či nilo 11 mu ška ra ca i de vet že na, pro seč ne s ta ro s ti od 42,3 go di ne, ko ji ma je ura đen DSRŠ s par ci ja l nom re sek ci jom s le zine. Dru gu gru pu je či ni lo 13 mu ška ra ca i osam že na, pro seč ne sta ro sti od 49,4 go di ne, kod ko jih je pri me wen sa mo DSRŠ. Kod svih bo le sni ka je ura đe na en do sko pi ja, pro ce we na ve li či na ezo fa g u snih va rik sa, za be le že na s u pret hod na kr va re wa i en do skop ska le če wa. Ve li či na sle zi ne je oce we na ul tra so no graf ski, kom pju te ri zo va nom to mo gra fi jom ili scin ti grafi jom. Kod svih bo le sni ka je ura đe na an gi o gra fi ja. Za be le že ne s u vred no s ti trom bo ci ta, le u ko ci ta i he mo glo bi na. To kom i po sle ope ra ci je su utvr đe ni: na dok na de kr vi i krv nih de ri va ta, kom pli ka ci je i broj da na pro ve de nih na bol nič kom leče wu po sle ope ra ci je. Bo le sni ci su kon tro li sa ni me sec da na, kao i go di nu da na po sle ope ra ci je. Re zul ta ti U pr voj gru pi je po sle ope ra ci je kod sa mo jed nog bo le sni ka di jag no sti ko va na sple no me ga li ja (5%), dok je u drugoj gru pi bi lo 13 bo le sni ka s ovim po re me ća jem (68%). Sred wa vred nost bro ja trom bo ci ta u pr voj gru pi pre ope ra ci je bila je 51,6±18,3 10 9 /l, a po sle ope ra ci je 118,6±25,4 10 9 /l, dok je u dru goj gru pi pre ope ra ci je bi la 67,6±22,8 10 9 /l, a po sle opera ci je 87, 8±32,1 10 9 /l. Po re đe wem po s to pe ra ci o ne sple no me ga li je u tvr đe no je da po s to ji s ta ti s tič ki zna čaj na raz li ka izme đu pr ve i dru ge gru pe (p<0,05), a po re đe wem bro ja trom bo ci ta po sle ope ra ci je utvr đe no je da po sto ji vi so ko sta ti stički zna čaj na raz li ka iz me đu dve gru pe is pi ta ni ka (p<0,01). Z a k qu č a k DSRŠ s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne je po uz dan me tod hi rur škog le če wa hi per sple ni zma i de kom pre sije ezo fa gu snih va rik sa iza zva nih port nom hi per ten zi jom, ko ji, u od no su na DSRŠ, ima pred nost u ko ri go va wu hi per spleni zma. Kquč ne re či: re sek ci ja sle zi ne; hi per sple ni zam; dis tal ni sple no re nal ni šant (War ren) UVOD Sin drom hi per sple ni zma je če sta kom pli ka cija port ne hi per ten zi je. Od li ku ju ga sple no me ga li ja, mo no ci to pe ni ja, bi ci to pe ni ja ili pan ci to pe ni ja, kao i nor mo ce lu lar nost ili hi per ce lu lar nost kostne sr ži [1]. Sple no me ga li ja se uvek ja vqa u hi persple ni zmu, ali sva ka sple no me ga li ja ne do vo di do hiper sple ni zma. Sple no me ga li ja i hi per sple ni zam u port noj hi per ten zi ji su se kun dar ne po ja ve iza zvane, pre sve ga, pa siv nom kon ge sti jom. Sple nek to mi ja je ši ro ko pri me wi van po stu pak hi rur škog le če wa sin dro ma hi per sple ni zma iza zva nog port nom hi perten zi jom. We na pri me na je in di ko va na u le vo stra noj port noj hi per ten zi ji ko ja je iza zva na oklu zi jom lije nal ne ve ne [2]. Por to si stem ski šant-po stup ci [3, 4], tran sju gu lar ni in tra he pa tič ki por to si stem ski šant (TIPS) [5] i par ci jal na em bo li za ci ja sle zine [6-8] sa mo de li mič no ko ri gu ju sple no me ga li ju i ci to pe ni ju u hi per sple ni zmu. Dis tal ni sple no renal ni šant (DSRŠ) Vo ren (War ren ) s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne je ori gi na lan hi rur ški me tod, či ji je smi sao u isto vre me noj de kom pre si ji ezo fagu snih va rik sa i re gu li sa wu ci to pe ni je sma we wem uve ća nog tki va sle zi ne. CIQ RADA Ciq is tra ži va wa je bio da se po re đe wem morbi di te ta i mor ta li te ta u gru pi bo le sni ka le če nih DSRŠ s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne u od no su na gru pu bo le sni ka le če nih sa mo DSRŠ pro ve ri prednost DSRŠ s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne u kori go va wu sin dro ma hi per sple ni zma. METOD RADA Is pi ti va wem su ob u hva će ni bo le sni ci ko ji su u pe ri o du 1995-2003. go di ne hi rur ški le če ni na Odeqe wu va sku lar ne hi rur gi je In sti tu ta za kar di o vasku lar ne bo le sti De di we u Be o gra du zbog ezo fagu snih va ri ko zi te ta i hi per sple ni zma iza zva nih port nom hi per ten zi jom. U stu di ju su ukqu če ni svi bo le sni ci kod ko jih je ura đen DSRŠ, a isto vre meno je di jag no sti ko van sin drom hi per sple ni zma. Bole sni ci su svr sta ni u dve gru pe. Pr vu gru pu je či nilo 11 mu ška ra ca i de vet že na, pro seč ne sta ro sti od 42,3 go di ne, kod ko jih je pri me wen DSRŠ uz isto vreme nu par ci jal nu re sek ci ju sle zi ne (Sli ka 1). Dru gu gru pu je či ni lo 13 mu ška ra ca i osam že na, pro se 293

čne sta ro sti od 49,4 go di ne, kod ko jih je ura đen sa mo DSRŠ. Is pi ta ni ci pr ve gru pe su nad gle da ni prospek tiv no, a is pi ta ni ci dru ge gru pe pra će ni re trospek tiv no od 1997. go di ne. Svi ope ri sa ni bo le sni ci su pret hod no le če ni ambu lant no ili bol nič ki na Kli ni ci za ga stro en tero lo gi ju i he pa to lo gi ju In sti tu ta za bo le sti di gestiv nog si ste ma Kli nič kog cen tra Sr bi je u Be o gradu. Is pi ta ni ci s obo qe wem je tre su gra di ra ni pre ma sko ru Čajl da Pjua (Child Pugh): se rum ska kon cen traci ja bi li ru bi na, al bu mi na, pri su stvo asci te sa, ne u rop si hi ja trij ski po re me ća ji i pro trom bin sko vreme. Kod svih je ura đe na en do sko pi ja, pro ce we na ve liči na ezo fa gu snih va rik sa, za be le že na su pret hod na kr va re wa i en do skop ska le če wa. Ve li či na sle zi ne je oce we na ul tra so no graf ski, kom pju te ri zo va nom tomo gra fi jom ili scin ti gra fi jom. Ta ko đe, pre ope raci je je ura đe na bi op si ja je tre bo le sni ka. Pot pu na ana li za port nog si ste ma je do bi je na posle an gi o gra fi je, ko ja je ura đe na kod svih bo le sni ka, s tim što je kod po je di nih do pu we na ma no me tri jom. Kod svih is pi ta ni ka su pre hi rur škog le če wa iz mere ne vred no sti trom bo ci ta, le u ko ci ta i he mo glo bina. Kod oko 25% bo le sni ka je pre ope ra ci je ura đe na bi op si ja kost ne sr ži ra di is kqu če wa dru gih uzroka ci to pe ni ja. Kod bo le sni ka pr ve gru pe ura đe na je par ci jal na re sek ci ja sle zi ne uz DSRŠ, a kod bo le sni ka dru ge gru pe sa mo DSRŠ. Kod is pi ta ni ka s ne ja snom etio lo gi jom obo qe wa je tre to kom ope ra ci je je ura đe na bi op si ja. Iseč ci je tre, kao i svih dva de set pre pa rata do bi je nih po sle re sek ci ji sle zi ne, ana li zi ra ni su hi sto pa to lo ški. To kom i po sle ope ra ci je je utvr đena na dok na da kr vi i krv nih de ri va ta. U sva koj gru pi je za be le že na po jed na po nov na in ter ven ci ja zbog rane trom bo ze graf ta. U oba slu ča ja je ura đe na sple nekto mi ja uz me zo ka val ni šant. Svi bo le sni ci su pušte ni ku ći pr ve, dru ge ili tre će ne de qe po sle opera ci je. To kom tog pe ri o da su pra će ne sve po ja ve ko je su kom pli ko va le po sto pe ra ci o ni opo ra vak (mor bidi tet). Kod oko 50% bo le sni ka je ura đe na po sto pe raci o na an gi o graf ska pro ce na pro hod no sti šan ta. Bo le sni ci su kon tro li sa ni me sec da na po sle opera ci je u am bu lan ti In sti tu ta za kar di o va sku lar ne bo le sti De di we, kao i po sle go di nu da na u am bulan ti Kli ni ke za ga stro en te ro lo gi ju i he pa to lo gi ju Kli nič kog cen tra Sr bi je. Pro hod nost šan ta je kontro li sa na ul tra so no graf ski. Ra di pro ce ne ko rek cije sin dro ma hi per sple ni zma, kod svih bo le sni ka je ul tra so no graf ski kon tro li sa na ve li či na sle zi ne i pra će ne su vred no sti trom bo ci ta. U ra du su ko ri šće ni sle de ći sta ti stič ki me todi: χ 2 -test, Stu den tov t-test, Vil kin so nov (Wil kins on) test, Man Vit ni jev (Mann-Whit ney) U-test i Vald Vol fvi cov (Wald-Wolf witz) runs test. REZULTATI SLIKA 1. Ostatak slezine posle resekcije. FIGURE 1. Spleen after resection. U gru pi 1 ci ro za je bi la uzrok port ne hi per ten zije kod 16 bo le sni ka, fi bro za kod tri, dok je kod jednog bo le sni ka, i po red pri me ne svih di jag no stič kih me to da, eti o lo gi ja osta la ne ja sna. U gru pi 2 ci ro za je bi la eti o lo ški fak tor kod 18 bo le sni ka, fi broza kod dva, dok je kod jed nog is pi ta ni ka uzrok portne hi per ten zi je bi la post tra u mat ska trom bo za portne ve ne. U gru pi 1 vi rus he pa ti ti sa B (HBV) sa ci ro zom utvr đen je kod tri bo le sni ka, vi rus he pa ti ti sa C (HCV) + kod dva, al ko hol na i bi li jar na ci ro za kod po jed nog, auto i mu na kod če ti ri, a Vil so no va (Willson) bo lest kod dva is pi ta ni ka. Kod tri bo le sni ka ostao je ne ja san uzrok ci ro ze. U gru pi 2 HBV sa ciro zom je di jag no sti ko van kod pet bo le sni ka, HCV+ i al ko hol na ci ro za kod po tri, bi li jar na kod dva, a auto i mu na ci ro za i Vil so no va bo lest kod po jednog bo le sni ka. Kod tri is pi ta ni ka uzrok ci ro ze je bio ne ja san. U gru pi 1 kod 16 bo le sni ka je za be le že no kr va rewe ezo fa gu snih va rik sa (kod če ti ri bo le sni ka kr vare we se de si lo je dan put, kod se dam dva pu ta, a kod pet tri i vi še pu ta), a u gru pi 2 kod 15 bo le sni ka (kod tri bo le sni ka kr va re we se de si lo je dan put, kod sedam dva pu ta, a kod pet tri i vi še pu ta). U gru pi 1 kod šest bo le sni ka su utvr đe ni va rik si dru gog ste pe na, kod 12 va rik si tre ćeg, a kod dva bo lesni ka va rik si če tvr tog ste pe na. U gru pi 2 su kod po de vet bo le sni ka uoče ni va rik si dru gog i tre ćeg stepe na, a kod tri va rik si če tvr tog ste pe na. U gru pi 1 po lo vi na bo le sni ka je le če na en do skopski, dok je u gru pi 2 osam bo le sni ka le če no ovim meto dom. U gru pi 1 to kom ope ra ci je 16 bo le sni ka je pri milo 1-6 do za kr vi, se dam bo le sni ka je pri mi lo 1-6 doza trom bo ci ta, dok je je dan bo le snik do bio osam do za trom bo ci ta. U gru pi 2 petnaest bo le sni ka je pri milo 1-7 do za kr vi, kao i 1-6 do za trom bo ci ta. U ra nom po sto pe ra ci o nom pe ri o du kod po jed nog bo le sni ka iz obe gru pe do šlo je do trom bo ze šan ta. Ura đe na je po nov na ope ra ci ja sple nek to mi ja uz H-me zo ka valni šant. Po red trom bo ze šan ta, uoče ne su i dru ge posto pe ra ci o ne kom pli ka ci je. U gru pi 1 po sto pe ra cio ne kom pli ka ci je su za be le že ne kod 13 bo le sni ka, odno sno 14 bo le sni ka gru pe 2. (U gru pi 1 kod osam bole sni ka je utvr đe na pro la zna fe bril nost, kod če tiri in fek ci ja uro lo škog si ste ma, kod dva he ma tom, dok je kod jed nog za be le že na pro du že na dre na ža. U gru pi 2 kod osam bo le sni ka je utvr đe na fe bril nost 294

to kom po sto pe ra ci o nog pe ri o da, kod tri in fek cija uro lo škog si ste ma, kod če ti ri pro du že na dre naža, a kod jed nog he ma tom). Is pi ta ni ci gru pe 1 su pušte ni ku ći 7-21. da na po sle ope ra ci je, a is pi ta nici dru ge gru pe 7-30. da na. Sred wa vred nost po sto pera ci o nog bo rav ka u gru pi 1 bi la je 11,9 da na, dok je u gru pi 2 bi la 11,6 da na. To kom pr ve go di ne po sle ope ra ci je u sva koj gru pi je za be le žen po je dan smrt ni is hod. Kod osta lih ispi ta ni ka šan to vi su bi li pro hod ni, ni su za be le že na kr va re wa ezo fa gu snih va rik sa, asci tes, kao ni en cefa lo pa ti ja. To kom pra će wa sin dro ma hi per sple nizma (ve li či na sle zi ne i broj trom bo ci ta) ni su kontro li sa na dva bo le sni ka kod ko ja je ura đe na sple nekto mi ja sa H-me zo ka val nim šan tom zbog ra ne trom boze DSRŠ. Sta ti stič kom ana li zom de mo graf skih poda ta ka, pre o pe ra ci o nih od li ka, hi rur škog le če wa, ra nog po sto pe ra ci o nog pe ri o da, kao i smrt nog isho da, utvr đe no je da ne ma sta ti stič ki zna čaj ne razli ke u za stu pqe no sti go re na ve de nih obe lež ja iz među dve gru pe is pi ta ni ka, od no sno da su gru pe, prema ana li zi ra nim pa ra me tri ma, ho mo ge ne (p>0,05). U gru pi 1 je kod jed nog bo le sni ka za be le že na sple nome ga li ja po sle ope ra ci je, dok je ona u gru pi 2 za be leže na kod 13 bo le sni ka, što je sta ti stič ki zna čaj no (p<0,05). Sred wa vred nost bro ja trom bo ci ta u gru pi 1 pre ope ra ci je bi la je 51,6±18,2 10 9 /l, a po sle ope raci je 118,6±25,4 10 9 /l, dok je vred nost ovog pa ra me tra u gru pi 2 pre ope ra ci je bi la 67,6±22,8 10 9 /l, a po sle hirur škog le če wa 87,8±32,1 10 9 /l (Gra fi kon 1). Po re đewem vred no sti trom bo ci ta iz me đu dve gru pe is pi tani ka do bi je nih po sle ope ra ci je utvr đe no je da po sto ji vi so ko sta ti stič ki zna čaj na raz li ka (p<0,01). DISKUSIJA Mar ni (Mar ni) i sa rad ni ci [9] su 1980. go di ne ispi ti va li da li je DSRŠ kon tra in di ko van kod bo lesni ka sa sin dro mom hi per sple ni zma. Utvr di li su da je kod 17 od 19 ope ri sa nih bo le sni ka do šlo do sta tistič ki zna čaj nog po ve ća wa bro ja trom bo ci ta. Go di nu Ниво тромбоцита (10 9 /l) Level of platelet (10 9 /l) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 I Група / Group GRAFIKON 1. Broj trombocita posle operacije ispitanika obe grupe. GRAPH 1. Postoperative platelet count in both groups. II da na ra ni je Fe ra ra (Fer ra ra) i sa rad ni ci [3] su iz vesti li o ko ri go va wu le u ko pe ni je kod 57% bo le sni ka, od no sno trom bo ci to pe ni je kod 78% po sle DRSŠ. Puti ni (Put ti ni) i sa rad ni ci [4] su iste go di ne ob ja vi li po da tak o po boq ša wu hi per sple ni zma kod 79% bole sni ka po sle DSRŠ. El Ki šen (el-khis hen) i sa radni ci [10] 1985. go di ne su ge ri šu da je sple nek to mi ja kon tra in di ko va na u le če wu hi per sple ni zma iza zvanog port nom hi per te nu ri jom. Isti auto ri is ti ču da je DSRŠ ide a lan po stu pak za le če we hi per sple nizma uz se lek tiv nu dre na žu ezo fa gu snih va rik sa. Lox (Lod ge) i sa rad ni ci [11] 1990. go di ne iz ve šta va ju o zna čaj nom po ve ća wu bro ja trom bo ci ta i le u ko ci ta po sle se lek tiv nog šan ta. Bo ćan (Bo cian) i Sol ti sjak (Soltysi ak) [12] su 1992. go di ne di jag no sti ko va li hiper sple ni zam kod 64,7% bo le sni ka s port nom hi perten zi jom; po sle DSRŠ zna čaj no po boq ša we je za bele že no kod 70% wih. Po sled we stu di je ta ko đe go vo re u pri log to me. Mi u ra (Miura) i sa rad ni ci [13], kao i Ši lj an ski (Shilyansky) i sa rad ni ci [14] su 1999. godi ne iz ve sti li o zna čaj nom po ve ća wu bro ja trom boci ta po sle DSRŠ. Klajn (Klein) i sa rad ni ci [15] su 2001. go di ne za be le ži li ko rek ci ju sple no me ga li je kod 64% ope ri sa nih bo le sni ka i ko rek ci ju trom boci to pe ni je kod 81,2% is pi ta ni ka. Al va res (Al va res ) i sa rad ni ci [5] su utvr di li zna čaj no po ve ća we broja trom bo ci ta po sle po stup ka TIPS. Ha se ga va (Ha s e ga wa) i sa rad ni ci [16] i Ta ka gi (Takag i) i sa rad ni ci [17] su za be le ži li zna čaj no sma wewe vo lu me na sle zi ne po sle DSRŠ, uz zna čaj no po veća we bro ja trom bo ci ta. Vid man (Wid man ) i sa radni ci [18] su pro u či li mor fo lo ške i he mo di nam ske pro me ne po sle DSRŠ, te utvr di li sma we we za premi ne sle zi ne i po ve ća we pro to ka u li je nal noj ve ni, a ne na la ze mor fo lo ške i he mo di nam ske pro me ne na li je nal noj ar te ri ji. Ni ši va ki (Ni s hi wa ki ) i sa radni ci [19] su is pi ti va li funk ci ju eri tro ci ta pre i po sle DSRŠ i utvr di li sma we we vo lu me na sle zi ne, kao i zna čaj no skra će we ži vo ta eri tro ci ta, naj vero vat ni je zbog he mo li zne re ak ci je usled po ve ća nog ven skog pro to ka. U po sled we vre me se s re la tiv nim uspe hom prime wu je par ci jal na em bo li za ci ja sle zi ne, ko ja sa mo de li mič no ko ri gu je sple no me ga li ju i ci to pe ni ju u hi per sple ni zmu [6-8]. Če ški hi rur zi [20] su 1994. go di ne ob ja vi li pri kaz bo le sni ka kod ko jeg je urađe na re sek ci ja sle zi ne uz DSRŠ, dok je gru pa autora iz Bra zi la [21] 1997. ob ja vi la re zul ta te sup to talne sple nek to mi je ko ju su kom bi no va li s cen tral nim sple no re nal nim šan tom. To je su štin ski raz li čit po stu pak u od no su na DSRŠ uz re sek ci ju sle zi ne, budu ći da se iz vo di šant sa to tal nom port nom dre nažom, a iz ve den je kod bo le sni ka kod ko jih je ši stozo mi ja za uzrok port ne hi per ten zi je. Gru pa ki ne skih auto ra [22] je 1998. go di ne ob ja vi la re zul ta te le če wa hi per sple ni zma sup to tal nom sple nek to mi jom, ali je ni su kom bi no va li sa šant-po stup kom. Ra de vić i sa rad ni ci [23, 24] su u pe ri o du 1996-2003. go di ne na In sti tu tu za kar di o va sku lar ne bo le sti De di we hi rur ški le či li pe de se tak bo le sni ka par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne uz raz li či te šant-po stup ke. U na šem is pi ti va wu je pre ope ra ci je kod svih ispi ta ni ka di jag no sti ko va na sple no me ga li ja (naj ve ći 295

preč nik sle zi ne bio je ve ći od 20 cm). Ta ko đe, kod svih bo le sni ka je utvr đe na trom bo ci to pe ni ja. U grupi 1 je po sle ope ra ci je ot kri ven sa mo je dan bo le snik sa sple no me ga li jom (5%), dok je u gru pi 2 za be le že no 13 bo le sni ka s ovim po re me ća jem (68%), što je bi lo sta ti stič ki zna čaj no. Ta ko đe, po re đe wem bro ja trombo ci ta po sle ope ra ci je iz me đu dve gru pe is pi ta ni ka utvr đe no je da po sto ji vi so ko sta ti stič ki zna čaj na raz li ka, pri če mu je broj trom bo ci ta bio ve ći u grupi 1. Po re đe wem osta lih pa ra me ta ra (de mo graf ski po da ci, pre o pe ra ci o ne od li ke, hi rur ško le če we, rani po sto pe ra ci o ni pe riod, smrt ni is hod), po ka za lo se da ne ma sta ti stič ki zna čaj ne raz li ke u za stu pqeno sti ana li zi ra nih obe lež ja iz me đu gru pa. ZAKQUČAK DSRŠ s par ci jal nom re sek ci jom sle zi ne je ori gina lan hi rur ški me tod či ji je smi sao u isto vre me noj de kom pre si ji ezo fa gu snih va rik sa i re gu li sa wu cito pe ni je sma we wem uve ća nog tki va sle zi ne. DSRŠ je po uz dan hi rur ški me tod za pro fi lak su ini ci jal nog kr va re wa i pre ven ci ju po nov nog kr va re wa ezo fa gusnih va rik sa. Me đu tim, DSRŠ sa mo de li mič no kori gu je hi per sple ni zam. Na osno vu re zul ta ta na šeg is tra ži va wa, mo že se za kqu či ti da je DSRŠ s parci jal nom re sek ci jom sle zi ne po uz dan me tod hi rurškog le če wa hi per sple ni zma i de kom pre si je ezo fagu snih va rik sa iza zva nih port nom hi per ten zi jom, ko ji, u od no su na DSRŠ, ima pred nost u ko ri go va wu hi per sple ni zma. LITERATURA 1. Elezović I. Hipersplenizam u portnoj hipertenziji. In: Portna hipertenzija. Radević B, editor. Beograd: Zavet; 1999. p.149-160. 2. Čolović R. Tromboza slezinske vene. In: Slezina. Čolović M, Čolović R, editors. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva; 1996. p.97-100. 3. Ferrara J, Ellison E, Martin E, et al. Correction of hypersplenism following distal splenorenal shunt. Surgery 1979; 86(4):570-3. 4. Puttini M, Marni A, Montes F, et al. Effect of portasystemic shunt on hypersplenism: clinical study in 129 patients with cirrhosis. Am Surg 1979; 45(7):444-8. 5. Alvares O, Lopera G, Patel V, et al. Improvement of trombocytopenia due to hypersplenism after transjugular intrahepatic portosystemic scuntplacenent in cirrhotic patients. Am J Gastroenterol 1996; 91(1):134-7. 6. Vargas J. Splenic embolization for portal hypertension in children. J Pediatr 1994; 124(1):95-100. 7. Tsuji H, Fujishima M. Hypersplenism in liver cirrhosis. Nippon Rinsho 1994; 52(1):85-90. 8. Mukaiya M, Hirata K, Yamashiro K, et al. Changes in portal hemodynamics and hepatic function after partial splanic embolization (PSE) and percutaneous transhepatic obliteration (PTO). Cancer Chemother Pharmacol 1994; 33(Suppl):34-41. 9. Marni A, Aseni P, Grassi G, et al. Is hypersplenism a contraindication of distal splenorenal shunt? Minerva Chir 1980; 35(8):543-6. 10. el-khishen M, Henderson J, Milikan W, et al. Splenectomia is contraindicated for tromocytopenia secondary to portal hypertension. Surg Gynecol Obstet 1985; 160(3):233-8. 11. Lodge JP, Mavor AI, Giles GR. Does the Warren shunt correct hypersplenism. HPB Surg 1990; 2(1):41-7. 12. Bocian R, Soltysiak A. Effect of the Warren operation on hypersplenism. Pol Tyg Lek 1992; 47(3-4):84-5. 13. Miura H, Kondo S, Shimada T, et al. Long-term effects of distal splenorenal shunt with splenopancreatic and gastric disconnection on hypersplenism due to liver cirrhosis. Hepatogastroenterology 1999; 46(29):2995-8. 14. Shilyansky J, Roberts E, Superina R. Distal splenorenal shunts for treatment of several trombocytopenias from portal hypertension in children. J Gastroinest Surg 1999; 3(2):167-72. 15. Klein J, Kral V, Aujesky R, et al. Effect of portosystemic anastomosis on the degree of splenic inhibition. Rozhl Chir 2001; 80(5):246-9. 16. Hasegawa T, Tamada H, Fukui Y, et al. Distal splenorenal shunt with splenopancreatic disconnection for portal hypertension in biliary atresia. Pediatr Surg Int 1999; 15(2):92-6. 17. Takagi K, Ashida H, Utunomiya J. The effect of splenomegaly on splanchnic hemodynamics in nonalcoholic cirrhosis after distal splenorenal shunt and splenopancreatic disconnection. Hepatology 1994; 20(2):342-8. 18. Widman A, Oliveira IR, Speranzini MB, et al. Late morphologic and hemodynamic changes in the splenic territory of patients mansoni s hepatosplenic schistosomiasis after distal splenorenal shunt. Arg Gastroenterol 2002; 39(4):217-21. 19. Nishiwaki M, Ashida H, Nishioka A, et al. Red cell survival in patients with nonalcoholic liver cirrhosis befor and after distal splenorenal shunt. J Gastroenterol 1997; 32(3):318-40. 20. Tecl F, Tuma J, Valnicek S. A non-traditional procedure in the surgical treatment of portal hypertension in a child. Rozhl Chir 1994; 73(8):376-7. 21. Petroianu A, da Silva R, Simal C, et al. Late postoperative followup of patients submitted to subtotal splenectomy. Am Surg 1997; 63(8):735-40. 22. Li E, Zhao L, Zhu L, et al. Treating portal hypertension by subtotal splenectomy with retroperitoneal splenic transposition and devascularization:clinical study. Zhonghua Wai Ke Za Zhi 1998; 36(6):333-5. 23. Radević B, Ješić R, Sagić D, et al. Partial resection of the spleen and spleno-renal shunt in the treatment of portal hypertension with splenomegaly and hypersplenism. Acta Chir Yugosl 2002; 49(3):93 8. 24. Radević B. Dekompresivni šant i resekcija slezine. In: Portna hipertenzija. Radević B, editor. Beograd: Zavet; 1999. p.231-2. 296

DISTAL SPLENORENAL SHUNT WITH PARTIAL SPLEEN RESECTION Predrag GAJIN 1, Božina RADEVIĆ 1, Dragoslav NENEZIĆ 1, Nenad ILIJEVSKI 1, Rada JEŠIĆ-VUKIĆEVIĆ 2, Đorđe RADAK 1 1 Cardiovascular Institute Dedinje, Belgrade; 2 Institute of Digestive System Disorders, Clinical Centre of Serbia, Belgrade Introduction Hypersplenism is a common complication of portal hypertension. Cytopenia in hypersplenism is predominantly caused by splenomegaly. Distal splenorenal shunt (Warren) with partial spleen resection is an original surgical technique that regulates cytopenia by reduction of the enlarged spleen. Objective The aim of our study was to present the advantages of distal splenorenal shunt (Warren) with partial spleen resection comparing morbidity and mortality in a group of patients treated by distal splenorenal shunt with partial spleen resection with a group of patients treated only by a distal splenorenal shunt. Method From 1995 to 2003, 41 patients with portal hypertension were surgically treated due to hypersplenism and oesophageal varices. The first group consisted of 20 patients (11 male, mean age 42.3 years) who were treated by distal splenorenal shunt with partial spleen resection. The second group consisted of 21 patients (13 male, mean age 49.4 years) that were treated by distal splenorenal shunt only. All patients underwent endoscopy and assessment of oesophageal varices. The size of the spleen was evaluated by ultrasound, CT or by scintigraphy. Angiography was performed in all patients. The platelet and white blood cell count and haemoglobin level were registered. Postoperatively, we noted blood transfusion, complications and total hospital stay. Follow-up period was 12 months, with first checkup after one month. Results In the first group, only one patient had splenomegaly postoperatively (5%), while in the second group there were 13 patients with splenomegaly (68%). Before surgery, the mean platelet count in the first group was 51.6±18.3 10 9 /l, to 118.6±25.4 10 9 /l postoperatively. The mean platelet count in the second group was 67.6±22.8 10 9 /l, to 87.8±32.1 10 9 /l postoperatively. Concerning postoperative splenomegaly, statistically significant difference was noted between the first and the second group (p<0.05). Comparing the postoperative platelet count between the first and second group, we found that there was a very significant statistical difference, too (p<0.01). Conclusion Distal splenorenal shunt (Warren) with partial spleen resection is a very reliable surgical technique in treatment of hypersplenism and decompression of oesophageal varices caused by portal hypertension and has advantage in treatment of hypersplenism over the distal splenorenal shunt method. Key words: spleen resection; hypersplenism; distal splenorenal shunt (Warren) Predrag GAJIN Klinika za vaskularnu hirurgiju Institut za kardiovaskularne bolesti Dedinje Heroja Milana Tepića 1, 11000 Beograd Tel.: 011 360 1667 Faks: 011 666 392 E- mail: gajinp@afrodita.rcub.bg.ac.yu * Rukopis je dostavqen Uredništvu 25. 10. 2006. godine. 297