MOTIF UIORAN KAYU DI TUNJANG BAKAWALI SDN. BHD

MOTIF UIORAN KAYU DI TUNJANG BAKAWALI SDN. BHD Nur Nadia Binti Zainuddin 24611 Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni) 2012

...'1. KhNh..t!\1akJurut Uallfmi~ ti M~m.'\1ALII' ",. ~" \",,w,... MOTIF UKJRAN KAYU D1 TUNJANG BAKA WALl SDN, BHD NUR NADIA BINTI ZAJNUDDJN 2461 1 Projek ini mcrupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Swjana Muds Scni Gunaan dengan Kepujian Pengurusan Seni Fakuhi Seni Gunaan dan Kreatif UNIVERSITI MALA YSlA SARA WAK 2012

UNIVERSJTJ MALAYSIA SARAW AK BOIlANG PE GESAHAN STATUSTESISILAPORAN rudul: MOTrF UKlRAN KA YU DI TI.NJANG BAKAWALI SON. BIiD SESI PENGAJlAN: 200912010 Saya UR NADIA BtNTI ZAlNUDDIN mengaku membenarluln tesisllaporan in! disimpan di Pusat Khidmat MaklLll11at Akadcmik. Universiti Malaysia Sarawak dengan sybrat-syarat kegunaan seperti berlkut: I. TesislLaporan adajah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik. Universiti Malaysia Sarawak dibenarluln membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Pusat Khidmat Maklwnat AkIIdemik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarluln membuat pendigitan unluk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklwnat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat sajinan tesisllaporan ini sebagai bahan pertukaran antam instilusi pengajian tinggi 5. Sila tandakan Ii'! SULIT TERHAD (mengandungi maklumal yang berdatjah keselamatan atau kepentingan seperti lermaklub di dalam AKTA RAHSIA RASM I 1972) (mengandungi maklumat terhad yang lelah ditentukan oleh organisasilbadan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD Disa fan Tandatangan Penulis Tarikh:.'(01, h.e 11-- Tarikh: ~t " Penyelia Alamal Telap: Kampung Guntong Lllar, 22040 Setill, Terengb'3l1u. Catatan: T esisilaporan dimaksudkan sebagai Iesi. bagi Jjazah Doktor Falsafalt, SaJjana dan SaJjana Muds Jika Tesis/l..aporan ini SULIT alau TERHAD, sila lampirkan surat daripada plhak berl<uasalorganisasi berl<enaan dengan menyatakan sebab dan tcmpoh TcsisiLaporan ini pertu dikelaskan SULIT ala" TERHAD

PENGAKUAN Projck bcrtajuk Motif kiran Kayu di Tuojang Bakawali Sdn. Bbd ini telah discdiakan oleh Nur Nadia binti Zainuddin dan telah discrabkan kcpada Fakulli Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Srujana Muda Gunaan dcngan Kepujlao Pcngurusao SeaL periksa olch: i bin Abdullah) '1 Tarikh: \~ - r- -:Lv )V

PENGHARGAAN Bismi-Allah ar-rahman ar-rahim Syukur Alhamdulillah kehadral Allah ubhanallah Taala yang membcrikao limpah kurnianya serta dengan izinnya juga kajian ini terlaksana. Kajian jni Jahir alas dasar rasa ingin berkongsi ilmu dan dorongan oleh pelbagai pihak yang membantu dalam apa jua bcntuk. sokongan dan galakan. Setinggi jutaan terima kasih kepada Tn. Hj Mohd Ghazali Abdullah, selaku penyelia yang telah banyak memberi lunjuk ajar, panduan serta komentar yang mcmbina sehiugga saya dapat menyiapkan kajian ini dengan sempuma. Terima kasih juga kcpada barisan pensyarah yang telah membantu dari segi bimbingan dan sokoogan moral. Saya juga mgin merakamkan penghargaan kepada kakilangan Syarikat Tunjang BakawaJi Sdn.Bhd, kerana telah membenarkan saya untuk meojalankan kajian di sini dan berkongsi serbs sedikit maklumat tenlang kajian ini. JUtaan terima kasih iui ditujukan khas kepada infonnan di Tunjang Bakawali Sdn.Bhd iaitu En. Noorhaiza Noordin, PD. Chc Rohaynti Abdullah dan juga kaki tangan yang lain. Jasa kalian amat saya hargai. Tidak dilupakan juga, saya iogin mcrakamkan jutaan terima kasib tcrulama sekali kepada ibu saya Po. Siti Zubaidah Bioti Dollah kerana telah banyak memberikan sumbangan dan doroogan yang padu serta Dasihat yang tidak pernah jemu sepanjang pemprosesan kajian ini. Seterusnya adik beradik dan sepupu saya yang turu! banyak membaotu dajam kajlan ini. Seterusnya, ucapao tcrima kasih juga kepada sahabat handai kerana telah banyak mcmbantu dan saling bertukar pendapal dalam melengkapkan penyelidikan ini. Jasa kalian semua amat saya hargai. Hanya Allah S.W.T sahaja yang mendapat membajas jasa baik kalian semua. Terima kasih alas segalanya. Selamat majujaya. II

Walhamduli-ALLAH-Rabb ai ' alamain. Jasa blian amat dihargai. Sekian, terima kasih. III

t'usal Khidma. Maklumat "I.adtmlk lr.'iiycrsm,..1 W'" So" "'\1( lsi KANDUNGAN PENGESAHAN PENGRARGAAN lsi KANDUNGAN SENARAJ RAJAH SENARAI GAMBAR SENARAJ SINGKATAN ABSTRAK ABSTRACf ill iv vii vii I xi xii BAB 1 PENDAHULUAN 1.0 Pengenahm 1.I Scjarah Scni 1 1.2 Pengaruh agama Hindu Buddha 2 1.3 Hubungan Manusia dengan Kayu 3 1.4 Scjarah Scni Ukir 4!.5 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 5 1.5.J Carta Organisasi 6 1.6 Pennasalahan Kajian 7 1.70bjektifKajian 8 1.8 Persoalan Kajian 9!.9 Hipotesis 9 1.1 0 Kerangka Kajian 9 1.10.1 Penerangan Rajah 1.2 12 iv

1.11 Kepentingan Kajian 12 1.12 Batasan Kajian/ Skop Kajian 13 1.13 Orgao.isasi Penyampaian 14 BAB 2 OROTAN KES SASTERAAN 2.0 Pengenalan 16 2.1 Sejw:ah Seni 16 2.2 Definisi Motif 17 2.3 Definisi UkiI1lll Kayu 19 2.4 Dcfinisi Kayu 19 2.4.1 Jenis-Jenis Kayu 20 2.5 Pengaruh Hindhu dan Buddha 20 2.6 Sejarah Perkembangan Ukiran 22 2.7 Rumusan 24 BAR 3 METODOLOGI KAJIAN 3.0 Pengenalan 25 3.1 Lokasi Kajian 25 3.2 Metodologi Kajian 26 3.3 Kaedah Kualitatif 26 3.4 Data ekunder 27 3.5 Data Primer 29 3.5.1 Kaedah Temuramah 29 3.5.2 Kaedah Pemerhatian Tidak lkut Serta 31 v

3.6 Instrumen PengumpuJan Data 31 3.7 Rumusan 32 BAB 4 ANALISIS DATA DAN DAPATAN KAJlAN 4.0 Pengenalan 33 4.1 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 34 4.2 Biodata lnfonnan 36 4.3 Peralatan Ukiran 42 4.4 Proses UJOran Kayu 43 4.5 Jenis dan Teknik Ukiran Kayu 45 4.6 Mengetahui Motif-motif Ukiran di Tunjang Bakawali Sdn.Bhd 46 4.7 Mengkaji Reka Bentuk dalarn Penghasilan Rekaan Karya Ukiran Kayu yang terdapat di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 60 4.8 Menganalisis Motif dan Rcka Corak di Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 75 4.9 KesimpuJan 80 BAB 5 RUMUSAN DAN CADANGAN 5.0 Pcngcnalan 82 5.1 Rumusan Kajian 82 5.2 Cadangan 85 5.3 Cadangan Kcpada Pihak Syarika\ Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 85 5.4 Cadangan Kepada Pengakaji Akan Dalang 86 VI

5.5 cadangan Kepada Institusi-institusi 87 5.2 Rumusan 87 RU~ 89 LAMPIRAN 91 Lampiran A: SoaJan kepada infonnan 92 Lampiran B: Garnbar temuramah bcrsama infonnan 93 Lampiran C: Garnbar Kaedah menebuk pada bongkah kayu 94 Lampiran 0 : Gambar Kaedah membuat Ulciran HaJus 95 Lampiran E: Gambar Kaedah MCDghaJUSkan Ukiran 96 Lampiran F: Banner Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 97 Lampiran G: Pameran Produk Tunjang BakawaJi dn. Bhd 98 Lampiran H: Garnbar Poster MotifUlciran Kayu di Tunjang Bakawalj SdD. Bhd 99 SENARAI RAJAH Rajah 1.I : Carta Organisasi yarikal TUDjag Bakawali dn. Bhd 6 Rajah 1.2: Kerangka Konsep Seni Rupa Melayu 10 Rajah 1.3: Kerangka Kajian 13 JaduaJ 4.1: Unsur yang telah diubah 54 SENARAI GAMBAR Gambar 4.1 : Lnforman En. Noorhaiza Noordin 36 Garnbar 4.2: Lnfonnan Pn. Che Rohayati Abdullah 38 Gambar 4.3: Infonnan En. Shaharin Noordin 39 vii

Gambar 4.4: Informan En. Mohd orizwan b. Mohd Radnlli 40 Gambar 4.5: MotifKetam Gun 48 Gambar 4.6: Motif Ketam Gun 48 Gambar 4.7: Motif Bayam Peraksi 49 Gambar 4.8: MotifKerak Nasi 49 Gambar 4.9: MotifUkiran Bunga Kangkung Gambar 4.1 0: Motif Bunga Telipol Gambar 4.11: Motif daun ketumbit dalam bulatan Gambar4.12: Motifbunga raya Gambar4.13 : Motifdaun Bunga Raya Gambar 4.14: Motif Bunga Cina Gambar 4.15: Motif Burung Selasih Gambar 4.16: Motif Burung Merak Gambar 4.17: Motif Fauna Burung di Hulu Keris Gambar 4.18: Motif Gunungan Gambar 4.1 9: Motif Gunungan Gambar 4. 20: Ukiran Khat Gambar 4.2!: Se iku Tiga Segi Garnbar 4.22: Kolak Serba Guna Segi Empal Gambar 4. 23: Kolak Perhiasan Benluk Bulat Gambar 4.24: Kolak hiasan Gambar 4.25: Kolak Serbaguna Garnbar 4.26: Kolak Serbaguna 50 50 51 51 52 52 55 55 56 57 57 58 59 59 60 61 61 62 Garnbar 4.27: KOIak Tiga Berkembar 62 Gambar 4.28: Kolak Serbaguna 63 viii

Gwnbar 4.29: Kotak Serbaguna Gwnbar 4.30: Kotak Serbaguna Gwnbw: 4.3\: Kolak Serbaguna Gambar 4.32: Kotak Serbaguna Gambar 4.33 : Kolak Serbaguna Gambar 4.34: Kotak Scrbaguna Gwnbar 4.35: Kolak Tisu Gambar 4.36: RehaJ dan Motif Bunga BakawaJi Gambar4.37: Rehal dalam Keadaan Tertutup Gambar 4.38: lenis-jcnis RchaJ Gambar 439: Telupai yang Bermotif Flora Gambar 4.40: Tetupai yang Bermoti1kan Flora Gambar 4.41 : Tetupai yang Bermotifkan Flora Gambar 4.42: Tetupai yang Bermotifkan Flora Gambar 4.43 : Tetupai yang Bennotitkan Flora Gambar 4.44 : Larnpu Meja Gambar 4.45: Kerusi Reha! Gwnbar 4.46: Kerusi Rehat Gambar 4.47: Gerbang Pintu Gambar 4.48: Gerbang PinlU Gambar 4.49: Panel Pagar Musang Gambar 4.50: Hiasan Dinding Gambar 4.5\ : Motif Ukiran Tumbuhan Berpunca Pasu Gambar 4.52: MotifUkiran Punca Penuh Rahsia Gambar 4.53: Motif Ukiran Tajam Tidak Menujah Lawan 63 64 64 65 65 66 66 67 67 68 68 69 69 70 70 71 7\ 72 72 73 74 74 76 78 79 ix

Gambar 4.54: Motif Ukiran Lilit Tidak Memaut Kawan 80 SENARAI SINGKA T AN PKMA - Pusat Khidmat Maklumat Akademik UNIMAS - Universiti Malaysia Samwak HKK - Hari KIaf Kebangsaan x

ABSTRAK Kajian ini bertujuan untuk: mengkaji lentang Motif Ukiran Kayu di Tunjang BakawaJi Sdn.Bhd yang terletak eli Kampung Raja, Bcsut. Terengganu. Objektif kajian ini iajah (i) Mengetahui motif-motif ukiran kayu yang terdapat di Tunjang BakawaJi Sdn. Bhd; (ii) Mengkaji bentuk-bentuk: dan corak karya ukitan kayu di Tunjang Bakawali Sdn.Bbd; (iii) MenganaJisis motif dan reka bcntuk dajam ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn.Bbd. Kaedah yang digunakan dalam kajian ini adalah kaedah kualitatif Kaedah kuajitatif digunapakai secara lemu buaj bersama pengukir tcrkenal negara Noorhaiza Noordin. pengasas Tunjang Bakawali Sdn.Bhd dan beberapa kakitangan pekerjanya. Pengkaji juga turut membuat pemerbalian persekitaran tempat bekcrja dan pemcrbatian tcrhadap kaedah prod uk: yang dibasilkan. Dapatan kajian mendapati beberapa permasalahan kajian antaranya iajah motif seni ukiran kayu ini perlu dipertahankan agar lidak bilang di tclan arus permodenan zaman.

ABSTRACT The main objective of this research is to study the motive of Wood Carving in Tunjang Sakawali Sdn. Shd located in Kampung Raja. Besut, Terengganu. The objective of this study were (i) to found out the motifs of wood carving in the Tunjang Bakawali Sdn. Bhd., (ii) To review the forms and patterns of work of wood carving in the Tunjang BakawaJi Sdn. Bhd, (iii) analyze the motives and designs in wood carving in the Tunjang Bakawali Sdn.Bhd. The method used in this study is a qualitative method. Qualillltive methods used in an interview with famous country sculptors Noorhaiza oordin. the founder of the Tunjang BakawaJi Sdn. 8hd and several staff employees. Researchers also observed the work environment and the observation of the methods of their products. From the research, the researcher realized thai some of them is the art of wood carving patterns should be maintained so as noi to lose in the underground days of modernity. XII

BAB I PENDAHULUAN J.O Peogeoslso Dalam Bab I ini pengenalan tentang pengertian ukir, pengertian ukiran kayu, sejarah perkembangan ukiran kayu, sejarah perkembangan motif ukiran kayu di Semenanjung Malaysia. Terdapat juga kaitan manusia dengan ukiran tersebut seta alam sekitan. Pcngkaji juga turut memberi pengenalan terhadap pcngaruh kebudayaan Hindu dan Budha yang memasuki alam Melayu. Sclain iru juga pengkaji rurut memberikan pengenalan terhadap tempat yang di kaji. Seterusnya, dalam bab ini juga pengkaji turut memaparkan tentang permasalahan kajian. objektif kajian, persoalan kajian, hipotesis, kerangka kajian, kepentingan kajian. sena batasan kajian. 1.1 Sejarsb Seoi Seni telah bermula sejak zaman prasejarab lagi dan ia dikatakan telah wujud kirakira 2.5 juta tabun yang lalu. Dalam zaman pra..ejarah ini telah bermulanya perkembangan manusia yang dipanggil Zaman Batu. Terdapat pelbagai bukti melalui hasil fosil yang telah 1

ditemui dan ini telah dipercayai sebagai tapak pennulaan evolusi manusia "erane manusia pada ketika itu hidup di dalam gua dan menggunakan batu untuk menyalakan api. Seni telah dikatakan dapat dilihat dalam pelbagai bent uk iaitu hiasan lukisan pada dinding gua, ukiran-ukiran, patung-patung sembahan. tulang-tulang haiwan sebagai hiasan kecantikan diri dan juga tugu-tugu seni bina. Menu.rut Abdul Halim Nasir (2001) dalam buku beliau yang bertajuk Seni Ukirall K(1)'U Me/ayu Tradisi menyatakan bahawa: Di Semenanjung Malaysia kekayaan seni ukiran kayu orang Melayu adalah paling kctara dapat dilihat pada binaan.rumah-rumah tradisional terutamanya di negeri Kelantan, Terengganu, Melaka, dan Negeri Sembi Ian. Pads sbad kc- 14 seni ukiran Melayu tradisi sekali lagi menerima perubahan apabila agama Islam sampai ke Semananjung Tanah Melayu sebagaimana yang tcreatat di Batu Bersurat Terengganu yang membuktikan bahawa pad a awol kurun keempat belas agama Islam telah dianuti Oleh masyarakat Melayu. 1.2 Peogaruh agama liindu dad Budba Sebelum kedatangan Islam, masyarakat Melayu menganuti agama Hindu dan Budha yang terdapatnya kepercayaan dan unsur-unsur semangat kayu yang dipegang oleh masyarakat mclayu dahulu. Kepercayaan daripada agama Hindu atau Budha sukar diluputkan dalam masyarakat Melayu. 1101 ini kerana budayii dan penga.ruh 8gama Hindu atau Budha ini!elah mcresap kedalam masyarakat Melayu. Menurut [smail Said dan Ahmad Saifuddin Abdullah (200 I) dalam buku Spesisspesis KaYIl da/am Seni Ukiran Me/ayu ada mengatakan bahawa: Tukang ukir mempcrcayai pantang larang ketika mcmilih dan menggunakan spcsis kayu dalam pembinaan.rumah dan perkakas atau peralatan di dalam.rumah. Kcpercayaan ini berasal daripada pantang lorang Hindu atau Budha (Nik Rashidin, 2000) 2

Malah, kepercayaan lerhadap terhadap panlang larang ban yak bertentangan dengan agama Islam yang dian uti oleh masyarakat Melayu. Bahkan kepercayaan pantang larang dalam proses mengukir turut menjadi faktomya. 1.3 Rubungan Manllllia dan Kayu Manusia memcrlukan alam kerana alam sebahagian daripada kehidupan man usia. Begitu juga dcngan penggunaan kayu terhadap manusia. Bermulanya daripada daun kayu sebagai ulam-ulaman dan sehingga dapat menikmati buah-buahan. Malahan penggunaannya juga sehingga ke tempat pengebumian. Hal in i menunjukkan bahawa manusia memerlukan kayu di setiap wak1.u iaitu sejak dilahirkan sehingga ke akhir hayat manusia. Bahan kayu ini juga berksit rapat dengan kehidupan seharian manusia. Hal ini kerana bahan kayu turut digunakan untuk membuat rumah sebagai tempat perlindungan dan kediaman bagi keselesaan manusia sendiri. Malahan, sebagai kegunaan untuk perhiasan seperti kerusi. mejs, dan perhiasan dinding rumah. Hubungan manusia dengan kayu amst rapal Hal ini kerana kayu merupakan salah salu daripada bahan semulajadi yang boleh digunakan dalam pelbagai jenis. Penghasilan barangan daripada produk kayu adalah terdiri daripada sekecil-kecil barangan dapur sehinggalah keperabot ukirdn. Menurut Zulkifli Hanafi.(2000). Dalarn buku Polo-polo hioson di dolom hat/gunon Tradi.5ionol Melayu menyatakan bahawa: Ukiran melambangkan status seseorang Melayu dalam masyarakat. Kerana itu. raja dan golongan bangsawan sanggup mcngupah tukang ukir yang 3

mahir menyediakan komponen ukiran memenuhi i tana atau rumah mereka. Maka, daun pintu, sisir angin, kekisi, dinding dan tiang seri diukir dajam pelbagai motif terutama Oora. khat dan awan larat. Peralatan sepeni cepu, kukur dan sengkalan juga diukir dengan rumit daripada kayu leban, nangka dan ccngal. Golongan ini juga mempunyai perhiasan diri seperti keris dan badck yang mana hulu keris diukir daripada kayu kemuning dengan cerma! dan kemas. Menurul ZulkiOi Hanafi lagi ; Bagaimanapun. bagi rakyat biasa hanya mampu mendirikan rumah daripada kayu lambong atau bermutu rendah seperti meranti,epetir, dan leban. Ukiran pada komponen rumah mereka adalah berbenluk mudah seperti pada paha tangga dan tehar layar. Namun begitu, disebabkan naluri kecintaan yang mendalam kepada keindahan. akhimya seni ukiran berkembangjuga kcpada rumah rakyal biasa. Selain itu, manusia ruru! mengaplikasikan kayu untuk kepuasan batin mereka seperti membuat hu lu keris yang mempunyai pelbagai bentuk dan motif yang menarik dan dipercayai mempunyai cerita hikayal yang tersendiri. Oleh yang demikian. peranan kayu ini arnat penting, malah kepentingannya adajah tentang estetika kayu tersebut untuk perhiasan, keselesaan sebagai tempat duduk. Kajian ini juga lurut menllai tentang kesenian kayu serta ukirannya. 1.4 Sejarab Seni Ukir Dari segi subjek dan panduan sen; ukiran pada.zaman lersebut mereka lebih cenderung terhadap ukiran berteraskan haiwan dan bentuk rupa manusia. Pada umumnya, manusia pada zaman tersebut lebih cenderung untuk mclukis tentang perkara yang berada disekeliling mereka sahaja. Hal ini dapa! dilihat melalui penemuan lukisan-iukisan yang terdapal pada dinding-dinding gua. 4

!'usat Khlllmat M.Idu, ~ka.mili ljntveitsiti MALAYSIA 5AA4WAII Menurut Abdul Halim Nasir dalam buku Ulriran Kayu Me1o/'I Tradisi ada menyatakan bahawa: Titik permulaan dari peralihan zaman prasejarah ke era zaman sejarah. tcrdapat satu zaman yang penuh mencabar bagi bangsa Melayu, iaitu zaman yang digelar Zaman Kebudayaan Balu Hid/lp alau Megalitik. Pada Zaman ini manusia Mclayu tclah mula mendirikan tugu-lugu batu yang mempunyai nilai-nilai spiritual berhubung dcngan kepercayaan yang berbentuk anemisme dan pemujaan leluhur yang mereka anuti ketika itu. Menurut Abdul Halim Nasir lagi: Sebelum kedatangan Islam, masyarakat Melayu menganuli kepercayaan anamisme dan seterusnya agama Hindu dan Budha. Mcreka mempcrcayai bahawa terdapatnya unsur-unsur dan semangal kayu yang perlu di patuhi dalam proses penyediaan ukiran kayu. Bermula daripada proses pemilihan pokok kayu. proses pencbangan pokok kayu itu sehingga ke proses penyobekkan untuk membuat ukiran pada boogkah kayu dalam penghasilnn membuat motir lersebul. Kebergantungan manusia dcngan kayu mempunyai hubungan yang runat rapat sekali. Manusia menganggap kayu merupakan salah satu e1eman yang amat penling dan merupakan baban semulajadi yang bolch digunakan dalam pelbagai jenis untuk keperluan manusia. Penghasilan barangan daripada praduk kayu adalah lerdiri daripada sekecil-kecil barangan dapur sehinggalah ke perabol ukiran. 1.5 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn.Bbd Tunjang Bakawali Sdn. Bhd merupakan sebuah syarikat yang diasaskan oleh seorang pengukir lerkenal Negara iailu En. Noorhaiza Noordin. Syorikal lersebul telah ditubuhkan pada Mei 2004. Pada awal penubuhan. syarikal tersebut telah memberi tumpuan terhadap pembekalan bahan menlab sperli kayu siap bersail dan juga alalan mengukir untuk pusat-pusat latihan ukiran kayu. pelajar-pelajar dan juga orang perseorangan. Mcmandangkan permintaan pasaran yang semakin meningkat, scbagai pengusaha uldran kayu Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. memilih untuk memperluaskan lagi bidang 5

pemiagaan yang sedia ada. Tunjang Bakawali Sdn. Bhd adalah syarikst ang tertumpu kepada komponen-komponen hiasan dalnman yang berasaskan ukiran kayu, juga merupakan syarikat didikan Seni Ukiran Kayu Bakawali yang juga dimiliki oleh pengukir terkenal egara iaiw Noorhaiza Noordin. Beliau juga merupaknn perusaha ukiran kayu yang berpengalaman lebih selsma 20 tahun. Kini Tunjang Bnkawali Sdn.Bhd telah melebarkan saynp dalsm bidang pengeluaran dan pemnsaran produk ukiran kayu seearn komersial bagi memcnuhi keperluan pelanggan dan penggemar ukiran kayu dalnm semua peringkal. 1.5.1 Carta Orgsoisasi PENGURUS SYARIKAT I PENGURUSAN PENTADBIRAN 120RANGI LOGISTlK (2 ORANG) PENGURUSAN PERAKAUNAN BAHAGIAN OPERASI (150RANG) BAHAGIAN PEMASARAN I BAHAGIAN PROMOSI I BAHAGIAN JUALAN Rajah 1.J : Carta Organisnsi Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd Sumber: Syarikal Tunjang Bakwali Sdn. Bhd 6

1.6 Permasalahan Kajian Ukiran kayu adalah salah satu warisan masyarakat mclayu tradisional yang dipertahankan sehingga ke hari ini. la mcrupakan salah satu seni menyobek pennukaan papan atau bongkah kayu bagi mencorakkan sesuatu motif. Terdapatlima jenis motif yang biasa diterapkan pada kayu, antaranya ialah l1ora. fauna, kosrnos, geomatrik. dan kaligrafi atau khat. Menurut I mail Said dan Ahmad Saifuddin Abdullah dalam buku Spesis-spesis Kayu do/am Sen! Ukirull Koyu Me/ayu ada mengatakan bahawa : Seni ukiran kayu melayu perlu dimartabatkan agar tidak luput di telan zaman dalam arus kermodenan dunia yang semakin tidak mcngendahkan tentang berharganya warisan ini. Dalam kajian ini pengk~ji memfokuskan kepada motif-motif dan jcnis-jenis ukiran kayu yang temapat di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. Kajian ini juga turut melihat manusia dengan unsur alam. manusia sesama manusia dan makhluknya. sefta yang paling penling man usia dengan penciptanya. Kajian ini memberi tumpuan tentang motif-motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. Ukiran kayu adalah amat unik dan hasil seni yang begitu menarik. Kcsenian basil buatan yang dimiliki olch orang-{)rang yang tertentu sahaja. Malah bakat ini lahir daripada minat yang mendalam terhadap seni ukiran sehing8b mcncari dan belajar dengan guru-guru yang lebih berpengalaman dalam bidang tcrsebut. Menurut Abdul Halim Nasir dalam bujru Ulcira" Kayu Me/ayu Tradisi telah menyatakan bahawa: 7

Kesenian Melayu tradisi yang terjelma melalui ukiran mernang sering kita lihat di sekeliling kita saroa ada didesa-<lesa terpeneil atau di bandar. Mungkin ramai di antara kita yang tertanya-tanya: apakah yang di katakan seni ukiran Melayu tradisi,apakah rahsia atau falsafah yang terkandung d i sebalik ciptaanya, men gap ianya bcrbcntuk demikian dan apakah criteria maka kita menerimanya sebagai seni budaya masyarakat Melayu. Hal ini kerana. ukiran kayu ini dikhuatiri hilang warisannya dan tidak dipertahankan sebagai salah satu warisan dan penghargaan oleh masyarakal umum pada masa akan datang. Sejauhmanakah masyarakat akan lebih menghargai dan meminati hasil kerajinan tangan masyarakat dahulu sebagai budaya warisan masyarakat melayu. Selain itu juga lerdapal hanya segelintir pihak saja yang mempunyai kescdaran untuk menghidupkan semula seni ukiran kayu melayu tradisi yang sekarang kurang mendapat tempahan daripada penduduk setempat. Malah,Ukiran kayu daripada Negara luar eontohnya daripada Indonesia lebih diutamakan kerana harganya yang lebih murah berbanding dengan )..-ualiti ukiran itu sendiri. Oleh yang demikian kajian motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. diharap dapat menarik lebih ramai golongan pelapis dan meningkatkan kescdaran masyarakal supaya lebih menghargai ukiran terscbut. 1.7 Objektif Kajian Kajian ini adalah untuk : (i) Mengetahui motif-motif ukiran kayu yang lerdapal di Syarikal Tunjang Bakawall Sdn. Bhd; (ii) Mengkaji bentuk-bentuk dan corak karya ukiran kayu di Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd; (iii) Menganalisis motif dan reka bentuk dalaffi ukiran kayu di Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. 8

1.8 Persoalan Kajisn (i) Apakah motif-motif ukiran kayu yang tcroapat di Syarikal Tunjang Bakawali Sdn. Bhd? (ii) Bagaimanakah bcntuk-bentuk dan corak karya yang lerdapat di Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd? (iii) Bagaimanakah motif dan reka bcntuk dalarn ukiran kayu di Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd? 1.9 Hipolesis Penyelidik mengandaikan bahawa motif-motif dan jenis-jenis ukiran kayu menggarnbarkan jati diri dan tarnadun Bangsa Melayu sendiri. Oleh yang demikian motifmotif dan jenis-jenis ukiran kayu adalah penting dajam penghasilan sesuatu produk di Tunjang Sakawali Sdn. Bhd. 1.10 Kentngka )(ajlsn Kajian ini akan menggunakan pendekatan konsep. tcori dan prinsip yang dijadikan sebagai panduan bagi kaedah mengkaji motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. Kerangka kajian ini akan melibatksn konsep. leori, dan prinsip ini akan mewujudkan satu kerangka yang menjelaskan satu konsep penjelasan tentang motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. 9