کنترل حلزون قهوهاي باغات مرکبات در استان مازندران

Transcription

1 شماره 76 پاییز 86 زراعت و باغباني شماره ٧۶ پاييز ١٣٨۶ ارزیابی کارایی rrier) (Copper حلزون قهوهاي باغات مرکبات استان مازنان الهام احمدي بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزي موسسه تحقیقات آفات و بیماریهاي گیاهی تهران محمد فاضل حلاجی ثانی موسسه تحقیقات مرکبات کشور-رامسر تاریخ یافت: اردیبهشت ماه 85 تاریخ پذیرش: دي ماه 85 Emil: چکیده نوارمسی به عنوان روشی جدید که به صورت مانع و داراي خاصیت کشندگی و بازدارندگی میباشد مقایسه با هاي شیمیایی و (به صورت طعمه پاشی) و زراعی وجین علفهاي هرز و شخم زدن به همراه شاهد براي جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات Cusothe lenorne مورد آزمایش قرار گرفتند. طرح آماري به صورت بلوكهاي کامل تصادفی (BCRD) با چهار تکرار و هر تکرار شامل سه د رخت پرتقال رقم محلی هم سن و هم اندازه دو باغ پرتقال آلوده به حلزون قهوهاي مرکبات مناطق تنکابن و ساري غرب و شرق استان مازند ران د ر سال 8 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. زمان آزمایش نیمه آبان ماه با مشاهد ه حداکثر فعالیت حلزون قهوهاي مرکبات انجام شد. نمونه برداري یک روز قبل از طعمه پاشی د و چهار هفت و روز پس از سمپاشی و با شمارش جمعیت حلزونهاي قهوهاي مرکبات زنده د ر روي تعداد چهار شاخه ثابت که از چهار جهت جغرافیایی از سطح پوشش گیاهی خت به صورت تصادفی انتخاب میشد انجام گرفت. با استفاد ه از روش هند رسون تیلتون د رصد تلفات نوبت هاي مختلف نمونه برداري محاسبه و با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه واریانس ساد ه و مرکب بر روي میانگین اعداد انجام و نتایج به دست آمد ه از طریق آزمون چند دامنهاي دانکن گروه بندي شدند. نتایج د رصد تا ثیر هاي مطالعه شد ه د ر مازنان نشان داد که تمام ها براي حلزون قهوهاي مرکبات معنی دار بوده (0/05>p) و بیشترین را براي این گونه بوجود آورد. بیشترین تا ثیر متقابل نوبتهاي نمونه برداري نوبت هفت روز بعد از مشاهده شد. گروه بند ي هاي انجام شد ه د ر غرب و شرق مازند ران و د ر آزمایشگاه نشان میدهد که از لحاظ تا ثیر بر روي حلزون قهوهاي مرکبات د ر سال مورد بررسی گروه A قرار میگیرد. تا ثیر منطقهاي ها ساري (5/ صد) نسبت به تنکابن ) 50/0 صد) بیشتر بوده است. از مجموع بررسیهاي به عمل آمده میتوان نتیجه گرفت که نسبت به روش هاي متداول کشور قابلیت لازم براي موثر و پایدار حلزون قهوهاي مرکبات مراحل فعال بر روي ارقام پایه بلند را دارد و میتواند موثر واقع شود. کلمات کلیدي: حلزون قهوهاي مرکبات حلزون کش جد ید مرکبات زراعت و باغبانی 97

2 ارزیابی کارایی... Pjouhesh & Szndegi No 76 pp: 97-0 An investigtion on effetiveness of opper rrier ginst Cusothe lenorne(mouss.) in itrus orhrds of Mzndrn provine By: E. Ahmdi Deprtment of Agriulturl Zoology Reserh, Plnt Pests nd Diseses Reserh Institute nd M. F. Hlji Sni, Irn Citris Reserh Institute Copper rrier new method, with rrier nd mortlity effiies, hs een evluted ginst C. lenorne on ornge, mhli vriety in omprison to other registered mollusiides (Metldehyde nd Crryl its) nd weeding ontrol + plguing tretment. The omplete rndomized lok design ws set up, with four replitions nd eh replite onsist of three ornge trees in eh prts. This study onduted in est nd west prts of Mzndrn provine during 00. Tretments were initited in middle of Otoer with Mx. snils tivity. Mortlity of C. lenorne hs een otined through Henderson-Tilton method with smpling intervl of one dy efore nd,, 7, nd dys fter the tretments. Mortlity reorded y ounting live snils on shoots infested y snils ording seletion nd mrking. Anlysis of vrine done on men of mortlity reorded in eh smpling intervl nd with help of SAS method grouping s well s sustinle effeted of those tretments were ompred. The results of snil mortlities in ll tretments in itrus orhrds were found signifint t level of 5% (p<0.05). Effets of different tretments found mximum in 7th dy of the smpling nd mortlity rte inresed with extent of intervl period. Comined nlysis done on dt of oth ples nd lortory indited tht, opper rrier used higher mortlity effet on snil with longer persistene in omprison of other tretments investigted nd pled in group. Men of snil ontrol in Sri region (5.%) ws oserved higher thn Tonekon (50.0%) region. In totl, we n suggest tht, opper rrier n onsider in ontrol of C. lenorne in tll vrieties of itrus in Mzndrn provine nd other infested itrus region y this snil pest too. Key Words: C. lenorne, Copper rrier, New mollusiides, Citrus. مقدمه تولید مرکبات ایران بیش از /5 میلیون تن و استان مازنان با داشتن حدود 80 هزار هکتار زیرکشت این محصول نزدیک به 0 صد تولید مرکبات کشور را به خود اختصاص داده است( ). حلزون قهوهاي مرکبات (Mouss.) Cusothe lenorne ایران براي اولین بار از استان هاي مازنان گیلان و گلستان گزارش شده است( 8 ). این گونه د ر بسیاري از کشورها از جمله آذربایجان ترکیه گرجستان و ایران جزء آفات مهم میباشد( 9 ) و میزان خسارت آن روي پرتقال و لیمو کشورهاي آذربایجان و تاجیکستان بالغ برسه میلیون دلار سال 997 برآورد شده است( 0 ). د ر شمال کشور به علت شرایط مناسب اقلیمی (حرارت معتدل و رطوبت نسبی بالا) فعالیت این گونه بسیار زیاد بوده و از آفات اصلی مرکبات به شمار میآید (). این آفت باغات مرکبات ضمن ایجاد خسارت کمی از طریق تغذیه از برگ ختان و میوه با ایجاد خوردگی روي محصول کیفیت آن را نیز پاي ین میآورد. سابقه شیمیایی این آفت شمال کشور حدود چهل سال است که تاکنون استمرار داشته است و این مدت با افزایش سطح زیر کشت و توسعه باغات مرکبات افزایش مصرف حلزونکشها را به دنبال داشته است به طوري که صد قابل ملاحظهاي از سموم حلزونکش مورد استفاد ه د ر شمال کشور براي این گونه اختصاص یافته است. به کارگیري سموم شیمیایی دهههاي گذشته به منظور حفظ محصول مقابل گونههاي آسیبرسان حلزونها به دلیل جلب اعتماد کشاورزان به طور مکرر مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده مداوم از این سموم موجب ایجاد مقاومت حلزونها تاثیرات سوء آنها روي دشمنان طبیعی دوام و پایداري آنها محیط زیست و نهایتا برهم خوردن تعادل اکوسیستم به نفع حلزونهاي زیانآور گردیده است (). مطالعات قبلی نشان داده است که باعث ایجاد نوعی جریان الکتریکی بدن حلزونها شده و تولید شوك الکتریکی مینمایند که بسیار آزاردهنده بوده و موجب از دست دادن مایعات حیاتی بدن آنها میگردد و به همین دلیل به محض تماس بدن حلزونها با نوار از عبور از روي آن خودداري مینمایند( 6 ). همچنین گزارش شده است که نوار مسی داراي خاصیت دور کنندگی به میزان 80 صد براي حلزونها بوده و قت دورکنندگی آن براي حلزونها بیشتر از رابها بوده است. از خصوصیات بارز و مثبت این روش دوام و تا ثیر بلند مدت آن اعلام شده است( ) به طوري که باغات مرکبات کالیفرنیا تا ثیر مثبت این مانع براي پنج سال گزارش شده است( 6 ). این تحقیق مانع جدید rrier) (Copper که از مس و اکسیدهاي آهن تشکیل شده است با هدف ارزیابی میزان کاهش جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات و مقایسه تا ثیر آن با سموم حلزون کش مجاز و به ثبت رسیده (5) و زراعی دو منطقه غرب و شرق مازنان مورد مطالعه قرار گرفت تا موثرترین زراعت و باغبانی 98

3 شماره 76 پاییز 86 که هم مصرف سم و مقدار آلایندگی را طبیعت بکاهد و هم داراي نتایج بهتر باشد مورد استفاده قرار گیرد. مواد و روشها براي ارزیابی تا ثیر روش جدید ) این نوار با پهناي 6/5 سانتی متر باید به دور تنه خت بسته شود براي این کار تکهاي از نوار را به اندازهاي باید برید که بعد از بستن به تنه خت لبههاي دو سر نوار حدود د و سانتیمتر روي یکدیگر قرار بگیرند و میتوان زیر یکی از لبهها را با چسب مایع (ترجیحا چسب آهن) آغشته کرده و روي لبه زیري چسبانده شود یا اینکه با پیچیدن یک دور نخ پلاستیکی نازك یا سیم نازك مسی به د ور نوار آن را جاي خود محکم نمود. سپس لبههاي برش خورده نوار را به سمت بالا خم نموده بطوریکه لبهها به موازات زمین و با زاویه قاي مه نسبت به تنه خت قرار گیرند. محل مورد نظر براي بستن نوار باید حداقل حدود 0 تا 0 سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشد) علیه جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات طرحی به صورت طرح بلوكهاي کامل تصادفی و با چهار نوارمسی (/6 متر) حلزون کشهاي مجاز (90 گرم د ر سطح 6 متر مربع سایه انداز سه خت و به صورت طعمه پاشی) و (08 گرم سطح 6 متر مربع سایه انداز سه خت و به صورت طعمه پاشی) و زراعی وجین علفهاي هرز+ شخم زدن به همراه شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. هاي طرح با چهار تکرار و هرتکرار شامل سه خت پرتقال از رقم محلی بود که از چهار جهت جغرافیایی ازسطح پوشش گیاهی خت تعداد چهار شاخه ثابت به صورت تصادفی انتخاب و شمارش حلزونهاي زنده انجام گرفت. با شخم زدن فواصل بین ها احتمال جابجایی حلزونها و تداخل ها به حداقل رسانده شد. ختان مرکبات از نظر سن و رقم مشابه و یکسان انتخاب گردیدند. آزمایش نیمه آبان ماه (حداکثر فعالیت حلزون قهوهاي) انجام گرفت. براي تعیین صد تا ثیر هر یک از ها بر جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات از تمامی تکرارهاي هر و به فواصل یک روز قبل از سمپاشی دو چهار هفت و روز بعد از سمپاشی نمونه برداري صورت گرفت و شمارش جمعیت حلزونهاي زنده نوبتهاي مختلف نمونه برداري به تفکیک ثبت گردید. از فرمول هنسون تیلتون براي تعیین د رصد تا ثیر ها استفاده گردید. میانگین صد تا ثیر هر یک از تکرارها مورد تجزیه و تحلیل و با استفاده از تجزیه مرکب و روش گروه بندي آزمون چند دامنهاي دانکن تا ثیر ها و نوبت نمونه برداري دو منطقه غرب و شرق استان و روي جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات مورد مقایسه قرار گرفتند. ب- بررسی د ر آزمایشگاه مقایسه تا ثیر روشهاي غیر شیمیایی و شیمیایی علیه حلزون قهوهاي مرکبات قالب طرح کاملا تصادفی و با کاربرد نوار مسی و دو حلزون کش مجاز و به ثبت رسیده (/5 گرم متر مربع و به صورت طعمه پاشی) و ( گرم متر مربع و به صورت طعمه پاشی) به همراه شاهد آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفت. 0 گلدان از نهال پرتقال رقم محلی بذري چهار تکرار انتخاب و ها شامل / متر 8/5 گرم و 99 گرم نظر گرفته شد. براي انجام آزمایش شرایط مطلوب پرورشی حلزون قهوهاي مرکبات (رطوبت 75 صد و حرارت جه سانتیگراد) ایجاد و تعداد 60 عدد حلزون بالغ و هم سن.C lenorne د ر هر و جمعا 60 حلزون رهاسازي گردید. حلزون هاي آزمایشی از باغات مرکبات منطقه جمع آوري و به مدت یک هفته آزمایشگاه براي سازگاري با محیط و خروج از استرس نگهداري شد ه بودند. فواصل ها از یکدیگر سه متر و بین تکرارها دو متر منظور گردید که توسط توريهاي سیمی از یکدیگر جدا شدند. شمارش جمعیت حلزون پس از چهار روز از زمان انجام آزمایش صورت گرفت. ارزیابی با انجام تجزیه واریانس روي میانگینهاي بدست آمده انجام و ها با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانکن گروه بندي شدند. نتایج نتایج تجزیه و تحلیل میانگین صد تلفات جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات فرم هاي فعال جمعیتی نشان داد که فاکتورهاي نوبت و محلهاي نمونه برداري معنی دار بودند (0/05>p) (جدول ) و همچنین تا ثیر متقابل ها و نوبتهاي نمونه برداري جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات نیز د ر هر دو منطقه تنکابن و ساري معنی دار بود (0/05>p) (جداول و ). اختلاف تا ثیر بین کمترین (7/5 صد ( و بیشترین (7/76 صد) صد تلفات جمعیت حلزون هاي وجین علفهاي هرز + شخم زدن و د ر حدود صد بود که داراي بیشترین بود ه و گروه A آزمون چند دامنهاي دانکن قرار گرفت. د ر این رابطه معلوم گردید د ر مقایسه با تا ثیر سموم حلزون کش مجاز متداول و به ترتیب با اختلاف 8 و 5 د رصد بیشترین تا ثیر را به همراه داشته است. تا ثیر مرکب ها جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات نوبتهاي مختلف نمونه برداري از دو روز تا روز بعد از سم پاشی نشان داد که تا هفت روز بعد از اعمال ها روند تا ثیر افزایشی بر جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات وجود دارد (جد ول ) ولی بیشترین نوبت هفت روز بعد از سم پاشی علیه جمعیت فعال حلزون مشاهده گردید. همچنین مقایسه تا ثیر ها مناطق مورد بررسی نشان داد تلفات حلزون قهوهاي مرکبات منطقه ساري ) 5/ صد ( نسبت به تنکابن (50/0 د رصد ( بیشتر و گروه A قرار گرفت. از د لایل اختلاف تا ثیر د ر این د و منطقه جدا از مساي ل چگونگی و مقدار طعمه پاشی یا تفاوتهاي جمعیت حلزون قبل از سم پاشی میتوان به مقدار یا شدت بارندگی بیشتر و شستشوي سموم منطقه تنکابن اشاره نمود که از عوامل کاهش دهنده تا ثیر سموم نیز به شمار میآید. همچنین بررسی آزمایشگاهی نیز بر روي جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات چهار روز بعد از سمپاشی نشان داد که ها معنی دار بوده (0/05>p) و بیشترین تاثیر با میانگین 67/57 صد بود ه است (جداول 6-5). بحث ایران سابقه برنامهریزي براي کاهش مصرف سموم شیمیایی به سالهاي تدوین د ومین برنامه پنج ساله توسعه اجتماعی اقتصاد ي کشور باز میگردد که طی آن رشد و توسعه پایدار اقتصادي با محوریت بخش زراعت و باغبانی 99

4 ارزیابی کارایی... حلزون کش/ محل تنکابن ساري کشاورزي همراه با حفظ محیط زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی کشور از اهداف کلان آن قلمداد شده و یکی از خط مشیهاي اساسی براي تحقق هدفهاي مذکور استفاده از روشهاي جدید غیر شیمیایی (موانع) براي آفات به منظور کاهش استفاده از سموم شیمیایی بخش کشاورزي بود ه است. جنبه دیگري که اهمیت استفاده ازاین روشها (موانع) را دوچندان میکند آماري است که به نقل از () نشان میدهد طی سالهاي صد از سموم مصرفی کشور د ر شمال ایران مصرف شده و میزان سرطان که تا حدي با مصرف سموم ارتباط مستقیم دارد نیز شمال کشور 0 صد بیشتر از سایر نقاط ایران بوده است. از مقدار سموم شیمیایی آماده به مصرف استان حدود 700 تن حلزون/ راب کش مورد مصرف قرار گرفته که 6 صد سموم مورد استفاده را تشکیل میدهد (سازمان حفظ نباتات واحد استان مازنان منتشر نشده). نتایج بررسی حاضر با مشخصههاي مثبت و با داشتن پایدار روي مراحل فعال حلزون گزارش شده (6) انطباق دارد. این روش جدید داراي کاهش خسارتی به میزان 95 صد علیه حلزونpfeifferi Oxylom بوده است و از این رو تا ثیر مناسب تلفیقی آفات حلزون هاي ختان مرکبات اسپانیا که 55 و صد محصول آن به کشت پرتقال و نارنگی اختصاص یافته است معرفی گردیده است () که با نتایج این آزمایش مطابقت دارد. تحقیق انجام شده دیگري دانشگاه کالیفرنیا مانع مسی روشی بسیار موثر با دوام طولانی دورکنندگی حلزون Cntreus sperses گزارش شده است (7 6) با تحقیق بر روي دو گونه Veroniell pleein و.V uensis آزمایشگاه نشان داده شده است که دورکننده موثري بود ه و به ترتیب تنها /7 و سه صد نمونهها توانستهاند عبور نمایند. همچنین () به نقش به عنوان عامل محرك اشاره داشته است که د ر نتیجه کاهش تولید موکوس و از دست دادن آب بد ن منجر به کاهش فعالیت حلزون و نهایت مرگ آن میگردد. تا ثیر پایداري این روش مدت روز موثري علیه آفت حلزون داشته است. برآوردهاي اقتصادي انجام شده بر اساس هزینه مقدار سموم مصرفی و نوار مسی هزینه کاربرد آنها که شامل هزینه کارگري و ابزار و ادوات مورد استفاده براي طعمه پاشی و بکارگیري و هزینه نظارت (0 صد هزینه ) میباشد روشن مینماید که هزینه کل (5 هزار تومان هکتار) (66 هزار تومان هکتار) (6 هزار تومان هکتار) و وجین علفهاي هرز و شخم زدن ( هزار تومان هکتار) است. اگرچه سم پاشی توسط مقایسه با سایر روشها حداقل هزینه اقتصادي را داشته است ولی ضمن ایجاد قابلیت لازم آفت به لحاظ تا ثیر بلند مدت و پایدار آن عدم آلودگی محیط زیست و آبهاي شرب زیر زمینی حفظ دشمنان طبیعی جلوگیري از برهم خوردن تعادل اکولوژیک و اینکه قا است طی پوسیدگی تیجی خود بخشی از املاح مورد نیاز خت (آهن و مس) را نیز تامین نماید میتواند توجیه اقتصادي همه جانبه داشته باشد. روشهاي مبارزه استفاده از ارزانترین روش تامین کننده مدیریت آفت محسوب نمیشود و کاهش هزینههاي اقتصادي به تنهایی نمیتواند توجیه اقتصادي داشته باشد. لذا از نتایج تا ثیر هاي مختلف به دست آمده د ر راستاي کاهش اثرات سوء سموم شیمیایی د ر باغات پرتقال رقم محلی غرب و شرق مازنان و آزمایشگاه میتوان براي ارقام پایه بلند از که داراي هر دو خاصیت بازدارندگی و کشندگی میباشد به عنوان یک روش کارآمد استفاده نمود. A * E * D * C * B * A * E * D * C * B * * گروه بندي ها E D C B A به ترتیب د رصد تا ثیر ها علیه حلزون قهوهاي مرکبات طی و 7 روز بعد از اعمال ها میباشد. وجین علفهاي هرز+ شخم زدن 5/65 /9 /5 d /8 d 0/ d 7/ 7/85 /9 /5 /7 76/05 76/ 75/07 7/07 69/5 69/6 70/0 70/5 69/5 69/ 7/7 5/7 57/7 5/ 8/67 0/9 /7 5/5 /8 / 7/87 56/ 59/7 56/5 55/5 /87 5/ 55/5 5/6 5/ جدول - صد تلفات و گروه بندي هاي مختلف علیه حلزون قهوهاي مرکبات فواصل مختلف نمونه برداري سطح پنج د رصد مناطق غرب و شرق مازند ران سال 8. زراعت و باغبانی 00

5 شماره 76 پاییز 86 جدول - گروه بندي آزمون چند دامنهاي دانکن انجام شده روي مقایسه با سایر هاي آزمایش شد ه علیه حلزون قهوهاي مرکبات ساري سال 8. تاثیر تاثیر نوبت نمونه برداري اولویت رتبه گروه تا ثیر صد زمان اولویت رتبه گروه تا ثیر صد 5/5 55 دو روز بعد از اعمال ها 55/ 5/7 چهار روز بعد از اعمال ها 58/6 7/7 هفت روز بعد از اعمال ها 55/6 9/ d 5 6/7 وجین علفهاي هرز+ شخم زدن روز بعد از اعمال ها روز بعد از اعمال ها جدول - گروه بندي آزمون چند دامنهاي دانکن انجام شده روي مقایسه با سایر هاي آزمایش شد ه علیه حلزون قهوهاي مرکبات تنکابن سال 8. اولویت رتبه تاثیر گروه تا ثیر صد زمان تاثیر نوبت نمونه برداري صد اولویت رتبه گروه تا ثیر 5/6 5/9 دو روز بعد از اعمال ها 5/0 0/69 چهار روز بعد از اعمال ها 5/5 69/7 هفت روز بعد از اعمال ها 50/9 / d 5 8/ d وجین علفهاي هرز+ شخم زدن روز بعد از اعمال ها روز بعد از اعمال ها جدول - گروه بندي میانگین صد تلفات جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات باغات مرکبات دو منطقه ساري و تنکابن بر اساس آزمون چند دامنهاي دانکن سال 8. ردیف هاي راب کش جمعیت راب 7/77 ª 5/5 6/ 7/55 d وجین علفهاي هرز و شخم زدن زراعت و باغبانی 0

6 ارزیابی کارایی... جدول 5 - د رصد تلفات هاي مختلف علیه جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات از روي نهالهاي مرکبات چهار روز بعد ازسم پاشی. تکرار چهارم تکرار سوم تکرار دوم تکرار اول حلزون کش 8/8 5/ 5/9 50/ 0/ /5 8/9 0/ 69/ 68/5 67/ 65/5 8/ 5/9 8/7 9/5 وجین علفهاي هرز و شخم زدن جدول 6- گروه بندي صد تلفات جمعیت حلزون قهوهاي مرکبات آزمایشگاه بر اساس آزمون چند دامنهاي دانکن. ها چهار روز بعد از سمپاشی ( /5 گرم متر مربع) 5/05 ( /5 گرم متر مربع) 0/ وجین علفهاي هرز+شخم زدن 67/57 ª 8/05 6- Brker, G.M, 00; Molluss s rop pests. CABI Pulishing Ht T.Y., Hr A.H. nd Hu B.K.-S., 997; Mollusiides nd mehnil rriers ginst slugs, Vginul pleei Fisher nd Veroniell uensis (Pfeiffer) (Stylommtophor: Veroniellide). Crop Protetion. Vol. 6, 6: Issel, A., 866; Ctloge dei Mollushi rolti dll Missione Itlin in Persi gguntvi l Derizione delle spezie nueve o poo note. Mem. Roy. Ad. Si. Torino Serie, Vol.. 9- Likhrev, I.M. nd E.S. Rmmel Meier, 96; Terresteril mollusks of the fun of the U.S.S.R. Isrel progrm for sientifi trnsltion Jeruslem, Skovih, N.J., 999; Skirt pruning nd tree nding s snil ontrols. Citrogrph, 70:8-. - Shuder, I., Port, G. nd J. Bennison, 00; Brriers repellents nd ntifeednts for slug nd snil ontrol. Crop Protetion. : Shuder, I., Port, G. nd J. Bennison, 00; The ehviourl response of slugs nd snils to novel mollusiides, irritnts nd repellents. Pest Mngement Siene. 60:7-77. سپاسگزاري بدینوسیلهازریاست محترمموسسه تحقیقاتمرکباتوکلیههمکاران محترمی که انجام طرح همکاري داشته اند تشکر و قدانی میگردد. منابع مورد استفاده - آمار نامه کشاورزي سال زراعی 8-8 وزارت کشاورزي معاونت برنامهریزي و پشتیبانی اد اره کل آمار و اطلاعات نشریه شماره 5 5 صفحه. - آقاجانزاده سیروس بیکی فرید و محمد فاضل حلاج ثانی 8 لزوم ایجاد مرکزي فعال براي تولید و پرورش کفشدوزك Rodoli rdinlis جهت بیولوژیک شپشک استرالیاییpurhsi Iery کتابچه خلاصه مقالات همایش ملی مرکبات ساري (بهمن ) صفحه احمدي الهام و مسعود اربابی 79 گزارش نهایی طرح تحقیقی اجرایی بررسی و میزان کاراي ی سم کاربایل به صورت محلول پاشی باغات مرکبات استان مازنان 0 صفحه. - میرزاي ی عبدالغفور 5 نرم تنان مضر کشاورزي ایران. نشریه موسسه تحقیقات آفات و بیماریهاي گیاهی چاپخانه وزارت اطلاعات تهران-اوین 68 صفحه. - 5 نوروزي مریم 78 فهرست سموم مجاز کشور انتشارات سازمان حفظ نباتات صفحه. زراعت و باغبانی 0