Wêreld en Plaaslike nuus

Transcription

1 Wêreld en Plaaslike nuus 212 Redaksie Die wêreld se wynproduksie het in 212 met 6% vanaf miljoen liter teenoor miljoen liter in 211 gedaal, volgens die OIV. Europa het in 212 n beduidende afname in produksie a.g.v ongunstige weerstoestande getoon. Dit het tot n lae produksievlak sedert 1975 en n tekort aan wyn gelei. Die totale EU oppervlakte onder wingerd word op 3.53 miljoen hektaar beraam en het met 9 hektaar tussen 21 en 211 gedaal. Die wêreld wingerdoppervlakte is ongeveer 7.5 miljoen hektaar. Die wêreld se wynverbruik vir 212 word tussen en miljoen liter beraam. Suid-Afrika het n 9.5% (Jan Sep 212) groei in die uitvoer van wyn getoon met n beduidende skuif na grootmaat wyn ( n styging van 29.6% teenoor n da - ling van 9.2% in verpakte wyn). Dit is in lyn met wêreldtendense. Suid-Afrika het die geleentheid om sy internasionale markposisie te vergroot deur die inagneming van bepalende faktore soos kwaliteit en pryspunte. Wynvoorraad in Suid Afrika aan die einde van Oktober 212 word beraam miljoen liter. Hierdie publikasie verskaf inligting wat tot u kennis van die Suid-Afrikaanse wynbedryf sal bydra. Dit toon ook aan hoe Suid-Afrika met die res van die wêreld vergelyk. Die inligting dek n breë spektrum van plaaslike sowel as internasionale aspekte soos wynproduksie, -verbruik, -uitvoer en nog vele meer. Ons glo dat dit sal bydra tot die voortgesette welvaart van die Suid-Afrikaanse wynbedryf. Groete tot 213. Nadine November 212 IN HIERDIE UITGAWE Oppervlakte onder wingerd Produksie van wyn Wêreldverbruik Binnelandse verkope Binnelandse verpakte wyninligting Wynvoorraad Uitvoer Druiwepryse Grootmaat wynpryse REDAKTRISE Nadine Uren Posbus 238 Paarl 762 Tel: Fax: E-pos: nadine@sawis.co.za Webblad: N PUBLIKASIE VAN 1

2 Oppervlakte onder Wingerd Wêreld (wyn- en tafeldruiwe) Die EU aansporingregulasies het vir die eerste keer in 3 jaar nie n impak op die ontwikkeling van EU wingerde gehad nie. Dit beteken egter nie dat die wingerd oppervlakte permanent gestabiliseer is of op dieselfde vlak as 211 is nie. Spanje het steeds die grootste wingerdoppervlakte (1 32 hektaar), gevolg deur Frankryk (87 hektaar) en Italië (786 hektaar). Die algehele groeikoers van aangeplante wingerdoppervlakte in die Suidelike Halfrond en die VSA (45 hektaar) het oor verskeie jare begin afneem, maar het oor die algemeen steeds positief gebly. In die Suidelike Halfrond het beide Argentinië (218 hektaar) en Brasilië (92 hektaar) gedurende 211 en 212 met die ontwikkeling van wingerde voortgegaan, terwyl Chile (22 hektaar) n groeiende tendens vir verskeie jare toon. Sedert 26 het die Suid-Afrikaanse oppervlakte onder wingerd n dalende tendens getoon. Die verwagting is dat die wêreld wingerdoppervlakte tussen 211 en 212 sal daal, maar teen n stadiger koers as wat deur die gemeenskap premies meegebring is en op -142 hektaar tussen 28 en 211 beraam word. Uitkappings in Australië beloop ongeveer 12 hektaar, terwyl u-seeland relatief stabiel bly met 37 hektaar. Die totale wêreldoppervlakte onder wingerd beloop ongeveer 7.5 miljoen hektaar. Bron: OIV 2

3 Nuwe wêreld lande Die oppervlakte onder wyndruifwingerd in Kalifornië het sedert 21 met hektaar tot hektaar gestyg. Chardonnay en Cabernet Sauvignon is steeds die vernaamste wyndruifvariëteite en verteenwoordig 36.3% van die totale oppervlakte onder wyndruifwingerd. Suid-Afrika se totale oppervlakte onder wyndruifwingerd beloop hektaar in 211. Die vernaamste wyndruifvariëteite is Chenin blanc en Cabernet Sauvignon en verteenwoordig 3.2% van die totale wyndruifoppervlakte. Die oppervlakte onder wydruifwingerd in Australië het met 3.7% vanaf hektaar in 29 tot hektaar in 21 afgeneem. Shiraz is die vernaamste wyndruifvariëteit en verteenwoordig 27.9% van die totale oppervlakte onder wyndruifwingerd. STAND VAN WYNDRUIFSTOKKE VIR GESELEKTEERDE NUWE WêRELD LANDE (SULTANA UITGESLUIT) Hektaar Wit Rooi Australië SA Kalifornië Chili Bronne: SAWIS California Grape Acreage Report Catastro Viticola Nacional (21 information not available) ABS Wine & Grape Industry (21 information not available) 3

4 TOTALE WINGERDSTAND VERGELYKING PER VARIëTEIT IN HEKTAAR (SULTANA UITGESLUIT) VARIëTEIT Australië Suid-Afrika 29 % van totaal 21 % van totaal 21 % van totaal 211 % van totaal ROOI Cabernet Sauvignon % % % % Shiraz % % % % Merlot % % % % Pinotage % % Ruby Cabernet 961.6% % % Pinot Noir % % % % Ander rooi % % % % TOTAAL % % % % WIT Chardonnay % % % % Sauvignon blanc % % % % Semillon % % % % Ander wit % % % % TOTAAL % % % % GROOTTOTAAL % % % % Kalifornië Chili VARIëTEIT 21 % van totaal 211 % van totaal 28 % van totaal 29 % van totaal ROOI Cabernet Sauvignon % % % % Shiraz % % % % Merlot % % % % Ruby Cabernet % %.%.% Pinot Noir % % % % Ander rooi % % % % TOTAAL % % % % WIT Chardonnay % % % % Sauvignon blanc % % % % Semillon 36.2% 36.2% 779.7% 846.8% Ander wit % % % % TOTAAL % % % % GROOTTOTAAL % % % % Bronne: SAWIS California Grape Acreage Report Catastro Viticola Nacional (21 data nie beskikbaar nie) ABS Wine & Grape Industry (21 data nie beskikbaar nie) 4

5 SUID-AFRIKA (Sultana uitgesluit) Die 211 totale hektaar is hektaar teenoor die hektaar van 21. Tot en met 26 het die totale oppervlakte toegeneem, maar sedertdien in totaal met hektaar gedaal. Wit- en rooi wyndruifwingerd het sedert 28 konstant gebly met 55.6% wit variëteite en 44.4% rooi variëteite. Wat individuele wyndruifvariëteite betref, het Chenin blanc 18.2% van die totale wyndruifoppervlakte beslaan en Cabernet Sauvignon 12.%. Soos voorheen genoem is dit kommerwekkend dat die bedryf reeds sedert 25 nie in staat is om jaarliks 5%, ongeveer 5 ha, van bestaande wingerd te vervang nie. Die 2 jaar wat as riglyn vir ekonomiese leeftyd dien is volgens bedryfsrolspelers veral t.o.v. rooi variëteite nie meer haalbaar nie en 15 jaar word as n meer realistiese leeftyd beskou. Die wyndruifoppervlakte van die onderskeie distrikte het oor die afgelope 1 jaar redelik konstant gebly. Hektaar Totale Aanplantings en Uitkappings (26-211) Bedryf #REF! #REF! Kapitale Instandhoudin g Verspreiding van wyndruiwingerd (%) per distrik #REF! #REF! 5

6 Produksie van Wyn Wêreld Wynoes (sap en mos uitgesluit) * 211* 212* Land/groep hektoliter % Groeikoers 12/11 Gemiddelde % van totale wêreldproduksie Argentinië % Australië % Brasilië % Chili % China % Duitsland % Frankryk % Griekeland % Hongarye % Italië % Portugal % Roemenië % Rusland % Spanje % Suid-Afrika % VSA % Totaal top % Ander % Totaal wêreld % Suidelike Halfrond** % Nuwe wêreld*** % EU**** % * Beraming ** Argentinië, Australië, Brasilië, Chili en Suid-Afrika *** Argentinië, Australië, Chili, Suid-Afrika en die VSA **** Duitsland, Frankryk, Griekeland, Italië, Portugal en Spanje Wynproduksie in die EU was gedurende 211 laer as die 5 jaar gemiddeld (26-21), naamlik miljoen liter. Die 211 wynproduksie word miljoen liter beraam. Wynproduksie in Italië het met 14.3% gedaal. Portugese produksie het met 16.9% gedaal en tot n mindere mate produksie in Spanje wat met 9 miljoen liter gedaal het. Produksie in Frankryk het met 39 miljoen liter toegeneem. In 211 was produksie in Duitsland en Oostenryk normaal. Romenië se produksie het herstel sonder om egter die vlak voor die rampspoedige oes van 29 te bereik. 6

7 Buite die EU VSA het in 211 n 1.2% daling in wynproduksie tot 1 87 miljoen liter getoon. In Suid-Amerika het Chili weer eens n rekord volume van 1 6 miljoen liter getoon. Wynproduksie in Suid-Afrika het effens tot miljoen liter gegroei. Australië se produksievolume het afgeneem (-11 miljoen liter), terwyl Switserland se produksie tot die normale volume van 11 miljoen liter toegeneem het. u-seeland het n rekordproduksie van 235 miljoen liter gelewer, n toename van 4 miljoen liter teenoor 21. Volgens die OIV word verhoogde produksie in 212 van 7.1 % in VSA, Australië 4,1% en Chili 3,8% verwag. Verlaagde produksie word in al die EU-lande met die uitsondering van Portugal en Griekeland verwag. (Italië -3%, Frankryk -19%, Spanje -6%, Bulgarye -16%, Hongarye -32%). Gevolglik toon die totale EU-27 produksie n beduidende afname van 143 miljoen liter; n historiese lae vlak. Die wêreld wynproduksie vir 211 (sap en mos uitgesluit) word op miljoen liter beraam. Suid-Afrika Die totale wynproduksie het met 7.1% sedert 211 gestyg. Die beraamde wynoes vir 212 (sap en mos uitgesluit) het ton beloop in vergelyking met die wynoes van ton in 211. Die totale wynoes kan na beraming as volg ingedeel word: wyn miljoen liter, wyn vir brandewyn 62.4 miljoen liter, distilleerwyn miljoen liter, druiwesapkonsentraat en druiwesap 39.9 miljoen liter. n Toename in die invoer van alcohol/volume word vir 212 tot 25. miljoen liter beraam om aan die plaaslike markbehoefte te voldoen. WYNOES Miljoen liter Miljoen liter * Beraam * Wyn Druiwesapkonsentraat & druiwesap Totale wynoes (tweede as) Wyn vir Brandewyn Distilleerwyn 7

8 * Rooi variëteite as % van druiwe-oes Natuurlike rooiwyn as % van wyn * Beraam Wêreldverbruik Wynverbruik in die EU-lande het n dalende tendens van miljoen liter tot miljoen liter in 211 getoon. Frankryk is nog steeds die grootste verbruikersland en verbruik het met 3.5% gestyg. Die VSA is die tweede grootste verbruikersmark in die wëreld en het met 9 miljoen liter tot n beraamde 2 85 miljoen liter in 211 gegroei. Dit word beraam dat verbruik in China tot 1 7 miljoen liter in 211 sal toeneem. Lande soos Argentinië, Suid-Afrika, Australië, Chili en u-seeland het in 211 relatief konstant gebly. Die 211 wêreld wynverbruik word op miljoen liter, 1% minder as in 21, beraam. WêRELDVERBRUIK Miljoen liter * 211* * Beraam Bron: OIV 8

9 Per capita-verbruik gedurende 211 GEDISTILLEERDE PRODUKTE WYN LAND LITER AA RANGORDE LAND LITER RANGORDE Suid Korea Luxembourg Rusland Portugal Japan Italië VSA Frankryk Hongarye Argentinië Chili Australië China Chili Australië Kroasië Suid-Afrika VSA Argentinië Suid-Afrika 7. 6 BRON: Euromonitor International Suid-Afrika Binnelandse verkope Binnelandse verkope van natuurlike wyn (ingesluit wyn bestem vir druifbasisdranke en alkoholiese vrugtedranke) het sedert 211 effens tot 31.8 miljoen liter gestyg 211. Daar word beraam dat die binnelandse vonkelwynverkope in miljoen liter sal beloop en die binnelandse verkope van gefortifiseerde wyn 32.7 miljoen liter. Binnelandse verkope van brandewyn sal na verwagting tot 39 miljoen liter in 212 gestyg. Die twaalf maande tendens tot einde Julie 212 toon n groei koers van 4.3% vir alle drankkategorië wyn +2.1%, whisky +9.%, wit spiritualieë +3.1%, bier +2.3%, vodka +3.9% en Ready-To-Drink s (RTD s) +3.9%. Slegs brandewyn het met -3.9 % afgeneem. BINNELANDSE VERKOPE Miljoen liter * * Beraam Natuurlike wyn Brandewyn 9

10 Binnelandse verpakte wyninligting Teen die einde van 211 het die totale verpakte wynvekope van 3. miljoen liter tot 35.3 miljoen liter 1 gestyg (+1.7%). Glashouers is steeds die gewildste verpakking en handhaaf n stygende tendens. In 211 is 49.1% van natuurlike wyn in glashouers verpak, waarvan 55.% in die 75ml grootte. Wyn in tapvate verpak beloop 25.3% in 211, waarvan die 5 liter grootte die gewildste is. 22.6% word in plastiekhouers verpak (69. miljoen liter) met 41.9% en 43.7% in 1 liter en 5 liter onderskeidelik. Slegs.8% is in foeliesakke en 2.2% in tetrapak. Glas is die gewildste verpakking onder privaatkelders en groothandelaars. Tapvate is die gewildste verpakking onder produsentekelders en toon n styging vergeleke met die vorige ooreenstemende tydperk. Sedert 25, het verkope van wyn in foeliesakke met 92.9% afgeneem. Wyn wat in 211 in alle foeliesak groottes verkoop is, beloop 2.5 miljoen liter. Totale verpakte wynverkope vir die tydperk Januarie tot September 212 het 22.6 miljoen liter beloop met geen beduidende verandering in die verpakkingstendense nie. ¹ Hierdie syfer verskil van die binnelandse verkopesyfer in die vorige gedeelte omrede al die rolspelers nie deelneem nie. % van totaal 6% NATUURLIKE WYN VERKOPE PER TIPE HOUER 5% 49.1% 48.2% 48.8% 47.6% 47.5% 45.% 4% 3% 2% 21.8% 23.% 22.6% 22.58% 2.7% 2.3% 26.9% 26.6% 26.47% 25.5% 25.3% 24.4% 1% 8.9% 3.6% 2.7% %.8%.8%.23% GLASHOUERS PLASTIESE HOUERS TAPVATE FOELIESAKKE Jan -A ug 212 Beste markte vir glas 211 <75ml 75ml 1L 1.5L >1.5L VK 28.2 VK 24.9 DUITSLAND 58. KANADA 53.9 CHINA 16.9 KENIA 13.2 NEDERLAND 13.3 KENIA 14.2 VSA 23.8 SWEDE 12.2 DUITSLAND 12.3 BELGIë 14. NIGERIë 11.8 VSA 6.6 SWEDE 5.1 TOTAAL % of TOT Gemiddelde bottel gewig: 75ml gram Jan - Junie gram 1

11 Beste markte vir tapvate 211 Wynvoorraad WYNVOORRAAD BY PRIVAAT- EN PRODUSENTEKELDERS 31 Desember Desember Desember Desember 211* 31 Desember 212* Tendens Miljoen Liter 11/1 12/11 Rooi Wit Totaal *Beraam <3L 3L 4L 5L >5L NEDERLAND 24.5 SWEDE 54.5 VK 1 KENIA 33.6 SWEDE 86.7 FINLAND 21.4 VK 17.5 VAE 15.6 NEDERLAND 13.3 VK 19.4 DENMARKE 8.4 TANZANIë 6.3 SWEDE 12.5 FINLAND 7.2 TOTAAL % OF TOTAAL Notas: Blikkies Sakke/Foelie PET Met glas Met tapvate Plastiek Liter VOORRAADSITUASIE VAN NATUURLIKE WYN IN DIE BEDRYF TOTALE VOLUME , , ,4 299, ,4 233, ,2 189, , ,2 11, 125, ,6 8,5 9,5 9,4 Totaal rooi Totaal wit Blanc de Noir en Rosé TOTAAL

12 Die opname wat gedurende Oktober 212 by die produsentekelders gedoen is, het bevind dat daar miljoen liter natuurlike wyn voorhande is waarvan 58.5% witwyn en 39.1% rooiwyn is. Die totale wyn voorhande op 31 Desember 211 by produsentekelders was miljoen liter en die totale wyn voorhande by privaatkelders vir 211 was miljoen liter. Die voorraadsituasie van versterkte wyn voorhande, spiritus ingesluit, het met 2.2 miljoen liter gedaal. Vonkelwyn het sedert 211 met 13.1% gedaal en beloop liter in 212. Distilleerwyn het met 8.7 miljoen liter in 212 gedaal en die nie-alkoholiese komponent (druiwesapkonsentraat en druiwesap) Uitvoer Wêreld Die wêreldmark, wat as die totale uitvoere van alle lande beskou word (gemoniteerde lande verteenwoordig 93% van wêreld se wynverhandeling), het 1 35 miljoen liter in 211 (+7.9%/21) beloop. Die ekonomiese krisis het beslis tot die stygende tendens in die verhandeling van grootmaatwyne bygedra; n tendens wat reeds die vorige jaar waargeneem is. Dit lei ook tot wynverrhandeling wat toenemend kompleks raak waar die aandeel in wynverhandeling deur heruitvoere, veral transkontinentaal, sal groei. het met liter in 211 tot liter in 212 gedaal. Vanaf 211 tot 212 het die voorraad van rooiwyn met 25.1% (31.4 miljoen liter) gestyg en voorraad van witwyn het met 7.1% (15.4 miljoen liter) gestyg. Die gekontrakteerde en gebottelde komponent van die totale voorraad van natuurlike wyn beloop 95.8%, vergeleke met 95.1% in 211 en 93.9% in 21. Gekontrakteerde en gebottelde rooiwyn beloop 94.7% van die totale rooiwynvoorraad teenoor 97.3% in 211. Gekontrakteerde en gebottelde witwyn beloop 96.5% van die totale witwynvoorraad teenoor 93.8% in 211. Die opswaai raak in handel was tot voordeel van alle belangrike uitvoerlande, behalwe Chili en Australië (beide het met 1% in 21 afgeneem). Italië is nog steeds die grootste volume uitvoerder en groei vinniger as die wëreldmark (+25 miljoen liter). Spanje het die grootse styging getoon (+46 miljoen liter: n 26% styging teenoor 21) en kan voordeel trek uit die geleentheid waardeur Chili se afwaartse tendens, veral in grootmaat verkope, geskep word. Portugal het ook hoër as die wêreldmark (+4 miljoen liter of +16%) gegroei. Uitvoere deur Frankryk, Duitsland en VSA het in 21 met tussen 5 en 6% toegeneem; n stadiger koers as die van die wêreldmark. WYNUITVOERE -GESELEKTEERDE LANDE ' Liter Bron: OIV * Beraam Australië Argentinië Chili VSA Suid-Afrika Frankryk * 12

13 Suid-Afrika In 211 is miljoen liter van die wyn geproduseer, uitgevoer. Dit verteenwoordig 43.2% van die wynproduksie. Die uitvoer van wyn het vir die tydperk tussen met 5.5% afgeneem. Uitvoere as n persentasie vir wyn produksie het van 48.5% in 21 tot 43.2% in 211 afgeneem. Verpakte uitvoere verteenwoordig 5.7% van natuurlike wynuitvoere in 211 vergeleke met 6.% in 21 en 61.3% in 29. Die volume verpakte wyn na Duitsland uitgevoer het met 4% gedaal. Wynuitvoere na die VSA het met 8.9% gedaal en verkope na Rusland, Kenia en Nigerië het n beduidende groei getoon. Suid-Afrika se top 5 uitvoerlande - VK, Swede, Nederland, Duitsland en die VSA het n beduidende afname in wynuitvoere getoon. Die uitvoer van natuurlike wyn na China het gedurende 211 beduidend met 74.6% gegroei. Die jongste uitvoertendense vir 212 lyk belowend. Die twaalf maande tendens tot einde November 212 is miljoen liter; 65.2 miljoen liter meer as in 211. Verpakte wyn Suid-Afrika Wêreldwyd word 97.2% van Suid-Afrikaanse verpakte wyn in 75 ml glashouers uitgevoer. 8.7% van totale verpakte wyn in tapvate is in 3 liter verpakking. Verenigde Koninkryk is met 24.9% die vernaamste land vir 75ml glashouer verpakking, gevolg deur Nederland met 13.3%. 54.5% van Swede se wynuitvoere word in 3 liter tapvate verpak, gevolg deur die Verenigde Koninkryk met 17.5%. Wêreldwyd word verkope in PET verpakking op 2% beraam. Uitvoerlande in Afrika met die mees populêre verpakking: Nigerië 75ml glas (95%) Kenia 1 liter glas (1.6%); 5 liter tapvate (6.6%) Tanzanië 75ml glas (67%); 5 liter tapvate (2.6%) Druiwepryse Geselekteerde lande VERGELYKING VAN SUID-AFRIKAANSE DRUIWEPRYSE MET DIE VAN KOMPETERENDE LANDE IN RAND WAARDE VIR 211 Kalifornië Suid-Afrika Kultivar Gemiddelde prys (ZAR/ton) % groei Gemiddelde prys (ZAR/ton) % groei / /21 Cabernet Sauvignon % % Merlot % % Shiraz % % Pinotage % % Totaal Rooi % % Sauvignon blanc % % Chardonnay % % Chenin blanc % % Totaal Wit % % Bronne: 1. Californian Grape Crush Report : SAWIS 212(samestelling van pryse vanaf onafhanklike en produsentekelder druiweprodusente) 3. The Currency Site 13

14 GEMIDDELDE PRYSE VAN DRUIWE VERKOOP VIR DIE MAAK VAN WYN (RAND PER TON) VARIëTEIT Cabernet Franc Cabernet Sauvignon Carignan Cinsaut Gamay noir Merlot Petit Verdot Pinot noir Pinotage Roobernet Ruby Cabernet Shiraz (Syrah) Tinta Barocca Ander rooi Bukettraube Crouchen (Kaapse Riesling) Chardonnay Chenin blanc Clairette blanche Colombar Palomino (Fransdruif) Gewürztraminer Muscat d Alexandrie (Hanepoot) Muscat de Frontignan (Muskadel) Pinot gris Sauvignon blanc Sémillon Viognier Weisser Riesling (Ryn Riesling) Ander wit Alle variëteite Alle rooi variëteite Alle wit variëteite * voorlopig 14

15 * * % ± 211/

16 Grootmaat wynpryse Suid-Afrika Die gemiddelde grootmaat wynpryse het n geringe toename getoon, met die gemiddelde prys vir alle variëteite wat vanaf R4.13 per liter in 21 tot R4.25 per liter in 211 gestyg het. In 211 was Pinot Noir die duurste van die hoofvariëteite teen R7.74 per liter. Dit word gevolg deur Shiraz (R6.21 per liter), Cabernet Sauvignon (R6.19 per liter), Merlot (R5.84 per liter) en Pinotage (R5.84 per liter). Die gemiddelde prys van Pinot Noir het in 21/211 met 8.7% gestyg. Die gemiddelde prys van Cabernet Sauvignon het met 5.9% toegeneem. Die gemiddelde prys van wyn vir brandewyn was R2.5 per alk/vol (+4.7%), terwyl distilleerwyn R1.11 per alk/vol (+1.6%) was. Die gemiddelde van moskonfyt/soetmos vir versoeting het R3.67 per liter bereik, n toename van.2% vergeleke met 21. GEMIDDELDE PRYSE VAN WYN IN GROOTMAAT sent/liter of 1% alk/vol Wyn Wyn vir Brandewyn Distilleerwyn Ietsie anders Die Suid-Afrikaanse bedryfstruktuur Sedert 1998 het die aantal primêre produsente vanaf tot in 211 gedaal. Die aantal wynkelders wat druiwe pars het vanaf 295 na 582 oor dieselfde periode toegeneem. In 211 pars 71.5% van die wynkelders tussen 1-5 ton vergeleke met 52% in Die wêreld oppervlakte onder wingerd het met ongeveer 9.5 miljoen hektaar in 196 tot 7.5 miljoen in 211 gedaal. Opbrengs het vanaf 4.6 ton per hektaar tot 9. ton per hektaar oor dieselfde periode gestyg. 16